Notatio Whyte ad hamaxam vaporariam ordine rotarum describendam a Friderico Methvan Whyte excogitata est[2] et parte prima saeculi 20 in usu esse ob opinionem in ephemeride American Engineer and Railroad Journal mense Decembri 1900 publicatam coepit. Systema Whyte numerum rotarum praecedentarum, tum numerum rotarum pellandi, tum numerum rotarum sequentium enumerat, qui numeri sunt abs hyphen separati.[3] Alia systemata describendi, ut Descriptio UIC vel systemata Gallica, Turcica, Helvetica, axes pro rotas enumerant.

Nonnulla genera hamaxarum ex prima saeculi 20 parte, cum notatione Whyte sua.
Notatio Whyte ex anno 1906. Ex libello pro opificibus ferriviarum anno 1906 publicata.[1]

Ita hamaxa cum duabus axibus praecedentis (quattuor rotis), tribus axibus pellandi (sex rotis), et una axe sequenta (duabus rotis) est descripta ut 4-6-2.

Modus recensere

Hamaxae cum articulis recensere

Hamaxae cum articulis, ut hamaxae Garratt, quae reapse sunt duae hamaxae a fervefactorio coniugatae, symbolum + inter descriptionas quaeque hamaxae habent. Ita hamaxa Garratt generis "double Pacific" (Latine "Pacifica bina" dicere possumus) est 4-6-2+2-6-4.

Genera simpliciores ut hamaxae Mallet, quae axes non pellandi inter axes pellandi non habent, plures greges numerorum in medio habent. Ita hamaxa Union Pacific Big Boy est 4-8-8-4; sunt duas axes praecedentas, una grex quattuor axium pellandi, alia grex quattuor axium pellandi, tum duas axes sequentas.

Postpositiones recensere

Postpositio T hamaxam cum lacu significat quia littera T est pro verbo Anglico tank (lacus); sine littera T currus materiae propulsoriae significatur. In usu Britannico, aliquando postpositiones hamaxae cum lacu significandae sunt plures: littera T lacum lateralem significat, PT est lacus in soraco, ST est lacus in ephippio, WT est lacus in puteo. T+T hamaxum cum lacu et curru significat.

In Europa, postpositio R hamaxam pro ferrivia dentata significet (e.g. 0-6-0RT) aut hamaxum quae directionem invertere potest (e.g. 0-6-0TR), quae est hamaxae Bi-cabine in usu in Gallia.

Postpositio F hamaxam sine flamma significat (e.g. 0-4-0F). Nota quod haec hamaxa currum materiae propulsoriae non habet.

Aliis temporibus sunt aliae postpositiones, ut ng pro hamaxis in ferriviis angustis (i.e. minus quam 1 435 mm) aut CA vel ca pro hamaxis quae aëri compresso utentur.

Hamaxae Diselianae benziniorumque recensere

In Britannia, hamaxae parvae Diselianae benziniorumque maxime sunt in eodem modo descriptae, e.g. 0-4-0, 0-6-0, 0-8-0. Postpositiones possunt D (Diseliana) aut P (benzinii) et alia littera pro genere transmissionis: E (electrica), H (hydraulica), M (mechanica). Ita 0-6-0DE hamaxam Diselianam cum sex rotis et transmissione electrica significat. Si axes sunt vinculis scapisve (pro radio laterale) coniunctae aut singulariter pellatae, symbolis 4w, 6w, 8w utentur. Ita 4wPE hamaxam benzinii cum quattuor rotis et transmissione electrica significat. Descriptioni UIC pro hamaxis Diselianis magnis utentur.

Circumscriptiones recensere

Cirumscriptio principia systematis Whyte erat habere nullam facultatem ad hamaxas insolitas describendas ut hamaxam Shay quae rotis a rotis dentatis (pro directe) pellandis utitur. Hoc res ad alia genera descriptionis adduxit. In Europa (extra Regnum Britanniarum) descriptio princeps est UIC, quae descriptio hamaxam exacte describeat.

Nominatio recensere

In usu Americano (et minore ex parte in usu Britannico), pleraeque ordines rotarum nominatae sunt, saepe ex nomine hamaxae primae illae generis.

Ordines rotarum solitae recensere

Ecce tabula ordinum rotarum solitarum. In pictura, frons hamaxae est sinistrá.

Ordo Descriptio Whyte Nomen
Hamaxae sine articulis
  0-2-2 Northumbrian
  2-2-0 Planet
  2-2-2 Single,[2] Jenny Lind
  2-2-4  
  4-2-0 Jervis[4]
  4-2-2 Bicycle
  4-2-4  
  6-2-0 Crampton[5]
  0-4-0 Four-Coupled
  0-4-2  
  0-4-4 Forney[1]
  2-4-0 Porter, 'Old English'[6]
  2-4-2 Columbia[1]
  2-4-4  
  4-4-0 American,[1][7] Eight-wheeler
  4-4-2 Atlantic[1][8]
  4-4-4 Reading, Jubilee (Canada)[9]
  0-6-0 (rota pellandi singula per axem; in Patiala State Monorail Trainways et in Listowel and Ballybunion Railway)
  0-6-0 Six-Coupled,[1] Bourbonnais (Gallia), USRA 0-6-0 (CFA)
  0-6-2  
  0-6-4 Forney six-coupled[1]
  2-6-0 Mogul[1][10]
  2-6-2 Prairie[1][2]
  2-6-4 Adriatic
  2-6-6
  4-6-0 Ten-Wheeler[1][11] (non in Britannia)[12]
  4-6-2 Pacific[1][2][13][14]
  4-6-4 Hudson,[15] Baltic[2]
  0-8-0 Eight-Coupled,[1] USRA 0-8-0 (CFA)
  0-8-2  [16]
  0-8-4  
  2-8-0 Consolidation[1][2][17]
  2-8-2 Mikado,[1][2] Mike, MacArthur[18][19]
  2-8-4 Berkshire, Kanawha[20][21]
  2-8-6 Solum in quattuor hamaxis Mason Bogie
  4-8-0 Mastodon, Twelve-Wheeler[1]
  4-8-2 Mountain,[2][22] Mohawk[23]
  4-8-4 Northern, Niagara, Confederation, Dixie, Greenbrier, Pocono, Potomac, Golden State, Western, General, Wyoming (Lehigh Valley[24]), Governor, Big Apple, GS Series "Daylight" (Southern Pacific)[25]
  4-8-6 A Lima proposita, numquam fabricata
  6-8-6 (PRR S2 steam turbine locomotive)[26]
  0-10-0 Ten-Coupled,[1][27] (raro) Decapod
  0-10-2 Union[27]
  2-10-0 Decapod,[1][28] Russian Decapod
  2-10-2 Santa Fe,[1] Central, Decapod (solum in ferrivia Southern Pacific)
  2-10-4 Texas, Colorado (CB&Q), Selkirk (Canada)[29]
  4-10-0 Mastodon,[1] Gobernador (El Gobernador honorans)
  4-10-2 Southern Pacific, Overland[30]
  0-12-0 Twelve-Coupled
  2-12-0 Centipede[1]
  2-12-2 Javanic
  2-12-4  
  4-12-2 Union Pacific[31]
  4-14-4 AA20[32]
Duplex locomotives
  4-4-4-4 (PRR T1)[33]
  6-4-4-6 (PRR S1)[34]
  4-4-6-4 (PRR Q2)[35]
  4-6-4-4 (PRR Q1)
Mallet[18] Hamaxae cum articulis
  0-4-4-0 Bavarian BB II [36]
   2-4-4-0  
   0-4-4-2  
  2-4-4-2  
  0-6-6-0 Erie
  2-6-6-0 Denver & Salt Lake
  2-6-6-2  
  2-6-6-4 Norfolk & Western
  2-6-6-6 Allegheny,[37] Blue Ridge
  4-6-6-2 (Southern Pacific class MM-2)[38]
  4-6-6-4 Challenger[39]
  2-6-8-0 (Southern Railway, Great Northern Railway)[40]
  0-8-8-0 Angus
  2-8-8-0 Bull Moose
  2-8-8-2 Chesapeake
  2-8-8-4 Yellowstone[41]
  4-8-8-2 Southern Pacific cab forward genera AC-4 ad AC-12 (praeter AC-9)[38]
  4-8-8-4 Big Boy[42]
  2-10-10-2 (Ferriviae Santa Fe et Virginianae)[40]
  2-8-8-8-2 Triplex (Erie RR)
  2-8-8-8-4 Triplex (Virginian RR)[43]
Garratt hamaxae cum articulis
  0-4-0+0-4-0  
  2-6-2+2-6-2  

Notae recensere

  1. 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17 1.18 1.19 Colvin, Fred H. (1906). The railroad pocket-book: a quick reference cyclopedia of railroad information. New York, Derry-Collard; London, Locomotive Publishing Company (US-UK co-edition). p. L‑9 .
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 "Steam Locomotive Glossary". Railway Technical Web Pages. 28 Iun 2007 
  3. Thompson, Keith (1 Mai 2006). "Builder's plates: A locomotive's birth certificate". Kalmbach Publishing .
  4. White, John H., Jr. (1968). A History of the American Locomotive - Its Development: 1830-1880. New York: Dover Publications. ISBN 0-486-23818-0 , p. 33.
  5. Adams, Bob (December 1968). "The Crampton Type Locomotive on the Camden & Amboy Railroad". NMRA Bulletin (National Model Railroad Association) 
  6. Ellis, C Hamilton, Some Classic Locomotives, Allen & Unwin, 1949.173 p.
  7. White (1968), p. 46.
  8. Marsden, Richard (2008). "The LNER 4-4-2 Atlantic Locomotives". The London & North Eastern Railway (LNER) Encyclopedia 
  9. "Canadian Pacific Railway No. 2929". Steamtown NHS Special History Study. United States National Park Service. 14 Feb 2002 
  10. White (1968), p 62-65.
  11. White (1968), p. 57.
  12. Marsden, Richard (2008). "LNER 4-6-0 Locomotives". The London & North Eastern Railway (LNER) Encyclopedia 
  13. Marsden, Richard (2008). "LNER 4-6-2 Pacific Locomotives". The London & North Eastern Railway (LNER) Encyclopedia 
  14. "Pacifics". SteamLocomotive.com accessdate=2 Aug 2008 
  15. "Hudsons". SteamLocomotive.com 
  16. Marsden, Richard (2008). "The Ivatt R1 0-8-2 Tank Locomotives". The London & North Eastern Railway (LNER) Encyclopedia 
  17. White (1968), p. 65.
  18. 18.0 18.1 "Glossary Of Common Railroad Terms: M". Kalmbach Publishing 
  19. "The Mikado Type Locomotive". SteamLocomotive.com 
  20. Farrell, Jack W. (1989). North American steam locomotives: The Berkshire and Texas types. Edmonds, WA: Pacific Fast Mail. ISBN 0-915713-15-2 
  21. "Berkshires & Kanawhas". SteamLocomotive.com 
  22. "Mountains". SteamLocomotive.com 
  23. Taylor, Frank (January 1941). "New York Central Dual-service Mohawk". Model Railroader (Kalmbach Publishing) 
  24. https://web.archive.org/web/20100813015406/http://www.steamlocomotive.com/northern/lv.shtml
  25. "Northerns". SteamLocomotive.com 
  26. Staufer, Alvin F. (1962). Pennsy Power: Steam and Electric Locomotives of the Pennsylvania Railroad 1900-1957. Wayner Publications. ISBN 0-944513-04-2 
  27. 27.0 27.1 Carlson, Neil (2006-07-03). "Steam locomotive profile: 0-10-0". Classic Trains (Kalmbach Publishing) 
  28. "Glossary Of Common Railroad Terms: D". Kalmbach Publishing 
  29. "The Texas Type Locomotive". SteamLocomotive.com 
  30. Westing, Frederick (April 1954). "Baldwin's barnstorming behemoth". Trains 
  31. Westcott, Linn H. (1960). Model Railroader Cyclopedia - Volume 1: Steam Locomotives. Kalmbach Books. ISBN 0-89024-001-9 
  32. "Russian Reforms". 6 Oct 2001 
  33. Russ, David (July 1943). "Riding the Pennsy T1". Trains (Kalmbach Publishing) 
  34. Morgan, David P. (May 1965). "They called her the big engine". Trains (Kalmbach Publishing) 
  35. Herring, S. E. and Morgan, David P. (June 1966). "Instead of a 4-10-4". Trains (Kalmbach Publishing) 
  36. Barry, Frank (June 1963). "Mexico's inside-and-outside-framed 0-4-4-0s". Trains (Kalmbach Publishing) 
  37. "The Allegheny Type Locomotive". SteamLocomotive.com 
  38. 38.0 38.1 Diebert, Timothy S. and Strapac, Joseph A. (1987). Southern Pacific Company Steam Locomotive Conpendium. Shade Tree Books. ISBN 0-930742-12-5 
  39. "The Challenger Type Locomotive". SteamLocomotive.com 
  40. 40.0 40.1 Carlson, Neil (2006-06-15). "Steam locomotive profile: 2-8-8-2". Classic Trains (Kalmbach Publishing) 
  41. "The Yellowstone Type Locomotive". SteamLocomotive.com 
  42. "Union Pacific Big Boys". SteamLocomotive.com 
  43. "Virginian Class XA Locomotives". SteamLocomotive.com 

Nexus externi recensere

  Vicimedia Communia plura habent quae ad Notatio Whyte spectant.