Mare Album[1] est mare marginale Oceani Glacialis Septentrionalis (Arctici), quod Russiam boreoccidentalem alluit. Paeninsulam Kolaensem a Carelia et a regione Archangelopolitana et Careliam a regione Archangelopolitana separat. Cum mari Barentsiano coniunctum est.

Mare Album in tabula anni 1635
Photographemata maris Albi spatialia, mense Aprili et mense Maio anno 2000 facta

Nomina vernacula recensere

Nomen Russicum (Белое море, tr. Beloe more) et Lapponicum (Vilgesmearra) et Neneticum (Сэрако ямʼ, Serako jam' ) sensum mare Album habet, Carelicum (Vienanmeri) — mare Duinense.

Nomina vetera Russica mare Solovecense, mare Frigidum, mare Septentrionale, mare Placidum valent.

 
Promunturium Navis dictum (Korabl')

Facta recensere

  • Area maris Albi 90 milia chm²
  • Altitudo mediocris 67 metra
  • Altitudo maxima 340 metra
 
In litore sinus Kandalakshensis.

Descriptio recensere

Caninos et Sanctus Nasus promunturia introitum in mare Album e Barentsiano conformant.

Quattuor sinus maximi maris Albi sunt:

 
Stella marina in litore sinus Kandalakshensis.

Pars tenuissima vel fretum secundum paeninsulan Kolaensem ducens a sinu Mesenensi usque ad sinum Duinensem saepe Faux maris Albi (Gorlo) nominatur.

Duina Borealis flumen est in mare Album influens maximum; in sinum Duinensem effunditur. Onega in sinum Onegensem et Mesenia in Mesenensem influunt. Kemium Careliae flumen magnum est, mari Albis influens. Ponoi, Niva, Ombaia, Polongis et Varsiga flumina magna paeninsulae Colaensis sunt. Canalis maris Albi artificialis cum Onega lacu mare coniungit.

Permultas insulas parvas habet, quarum maximae et notissimae Solovecenses insulae sunt, ubi monasterium Solovecense aedificatum est; Ternae Insulae et Sausnavitsa ad litus Terense in Fauce maris Albi sitae sunt.

 
Cartae Marinae cum lacu Albo fragmentum.

Orae recensere

Orae maris Albi secus ac marium ceterorum, nomina habent propria:

  • ora Caninensis[2] (a Caninos ad promunturium Konuschin)
  • ora Mesenensis[3] (a Konuschin ad promunturium Corvinum, Voronov, i.e. sinus Mesenensis ora), qui interdum dividitur in:
    • ora Konuschinensis (a Konuschin ad ostium Meseniae fluminis; i.e. sinus Mesenensis ora septentrionalis), et
    • ora Abrahamii[4] (ab ostio Meseniae ad Corvinum; i.e. sinus Mesenensis ora meridionalis)
  • ora Hiemalis[5] (a Corvino ad ostium Duinae; i. e. sinus Duinensis ora orientalis);
  • ora Aestiva (ab ostio Duinae ad promunturium Uchtense, Ucht-Navolok; i.e. sinus Duinensis ora occidentalis);
  • ora Onegensis[6] (a promunturio Uchtensi ad ostium Onegae fluminis; i.e. sinus Onegensis ora orientalis)
  • ora Pomorica[7] (ab ostio Onegae ad ostium Kemii; i.e. sinus Onegensis ora occidentalis)
  • ora Carelica (ab ostio Kemii ad Kandalaxiam; i.e. omnis maris et sinus Kandalaksensis ora occidentalis)
  • ora Kandalakschensis[8] (a Kandalaxia ad ostium Varsigae fluminis; sinus Kandalakschensis ora septentrionalis)
  • ora Terensis (Terskij, ab ostio Varsigae ad Sanctum Nasum; maris omnis ora occidentalis)
 
Pharus Sancti Nasi in pittacio cursuali Russico

Ora Caninensis in districtu autonomo Nenetico sita est, orae Mesenensis, Hiemalis, Aestiva, et Onegensis in regione Archangelopolitana, ora Pomorica in regione Archangelopolitana et re publica Carelia, ora Carelica in Carelia, orae Kandalakschensis et Terensis in regione Murmanica (in paeninsula Kolaensi).

Fauna et oeconomia recensere

In Mari Albo inveniuntur plus quam septingentae species invertebratorum, circa sexaginta species piscium, et quinque species mammalium maritimorum, insigniter inter quae Delphinapterus leucas. Aliquot phoecoenidarum species, sicut Phocoena phocoena, minus saepe videntur, ac maiora cetacea sicut Balaena mysticetus, Megaptera novaeangliae, balaenopteridaeque, et Hyperoodon ampullatus et Orcinus orca rari in his aquis habentur,[9] cum autem accuratus animalium et commorationis numerus intra maris regionem ignotus esset. Industria piscatoria parva est, et plerumque Pagophilum groenlandicum, Pusam hispidam, clupeidas, Eleginum gracilem, Gadum morhua, Osmerum eperlanum, et Salmonem salar petit. Commercium in algis maritimis nuper ortum est.[10][11][12].

Mare Album est locus commeatus navium Russiae septentrionalis et occidentalis magni momenti, qui varias regiones oeconomicas coniungit et emissarium ad vias externas praebet. Canalis maris Albi per Onegam lacum ad mare Balticum et Petropolim maiorem urbem portumque id conectit. Mare Balticum vicissim per cursum aquatilem Volgo-Balticum ad Rha fluvium, Pontum Euxinum, Caspium mare, et paludem Maeotidem coniungitur. Maiores portus ad mare Album sunt Archangelopolis, Belomorsk (Urbs maris Albi), Onega, Mesenia, Kemium, Kandalaxia, Severodvinsk (Urbs Duinae Borealis) et Umba. Mare, quamquam frigore hieme concretum, navigari toto anno potest propter naves glacifragas[13] expediendas.[11].

Notae recensere

  1. Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~, tomus III., p. 57.
  2. Cf. binomina Lithobius caninensis, Pleuronectes flesus caninensis, Monotarsobius caninensis; Kaninensis, — Norae Zabinkovae et Moysis Kirpicznikov Nomina physico-geographica principalia URSS s.v. Канинский берег.
  3. Cf. supra de sinu et territorium Mesenense in tabula Ioannis Trescotii.
  4. A nomine Odobeni regionali, abramok.
  5. Norae Zabinkovae et Moysis Kirpicznikov Nomina physico-geographica principalia URSS s.v. Зимний берег.
  6. Cf. supra de sinu et binomina Pilosella onegensis, Eucocconeis onegensis etc.
  7. Cf. binomina Hieracium pomoricum, Tubifex pomoricus. Regio botanica Karelia pomorica, — [1]. [2].
  8. Cf. de sinu.
  9. N. Filatov, D. Pozdnyakov, M. O. Johannessen, H. L. Pettersson, et P. L. Bobylev, White Sea: Its Marine Environment and Ecosystem Dynamics Influenced by Global Change (Praxis Publishing, Springer, 2005), 174.
  10. Mare Album in Encyclopaedia Sovietica magna (Russice)
  11. 11.0 11.1 Mare Album in Britannica (Anglice)
  12. А.Д. Добровольский, Б.С. Залогин. "Моря СССР. Белое море", Moscuae 1982. (Russice)
  13. Cf. versionem Latinam vocabuli Hispanici rompehielos apud Iosephum Ioannem del Col (2007). Diccionario Auxiliar Español-Latino. Sinu Albo: Institutum Superius Ioannes XXIII. p. 954. ISBN 9789509771345 [PDF]

Nexus externi recensere

  Vicimedia Communia plura habent quae ad Mare Album spectant.
  Situs geographici et historici: Locus: 65°48′0″N 39°0′0″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Store norske Lexikon • Treccani