Cale[1] (Lusice; Vila Nova de Gaia seu simpliciter Gaia) est urbs et municipium in Districtu Portu Cali in Regione Septemtrione (Lusice; Região Norte), in Portugallia. Urbis Portus Calis Meridie, in altera fluminis Durii ripa situm est. Ipsa urbs populositatem 278 255 incolarum anno 2001 habebat. Municipium aream 168,46 km² et totam populositatem 392 295 incolarum anno 2011 habet, quod id municipium cum maximo numero incolarum in Regione Septemtrione facit. Cale iuxta cum Portum Cale et aliis municipiis duodecim vulgo Territorium Urbis Portus Calis Magnum (Lusice; Grande Área Metropolitana do Porto) constituit.

Wikidata Cale (Portugallia)
Res apud Vicidata repertae:
Cale (Portugallia): insigne
Cale (Portugallia): insigne
Civitas: Portugallia
Locus: 41°8′0″N 8°37′0″W
Numerus incolarum: 302 295
Zona horaria: UTC, UTC+1
Situs interretialis
Nomen officiale: Vila Nova de Gaia

Gestio

Procuratio superior: Portus Cale, Douro Litoral

Geographia

Superficies: 168.46±0.01000000000001 chiliometrum quadratum
Regiones urbanae: Canidelo, Arcozelo, Avintes, Canelas, Vila Nova de Gaia, Oliveira do Douro, Vila Nova de Gaia, São Félix da Marinha, Grijó e Sermonde, Gulpilhares e Valadares, Mafamude e Vilar do Paraíso, Sandim, Olival, Lever e Crestuma, Santa Marinha e São Pedro da Afurada, Serzedo e Perosinho, Pedroso e Seixezelo, Madalena, Vila Nova de Gaia, Vilar de Andorinho
Territoria finitima: Portus Cale, Santa Maria da Feira, Espinho, Gundemarus

Coniunctiones urbium

Urbes gemellae: Urbs Fluminensis

Etiam est notissimum propter suas cellas vinarias (Lusice; caves) ubi in toto orbe terrarum notissimum vinum Portucalense conditur et inveteratur. Hae cellae praecipua periegetica attractio fiunt.

Flumen Durius.
Alius Calis conspectus.

Historia recensere

Cale iam per Imperium Romanum velut Cale erat. Evolvit probabilius e praeexsistenti Celtico castro aut Neolithica catoecia. Nomen "Cale" (seu "Gale", quia lingua Latina Classica non semper claram distinctionem inter litteras "g" et "c" habebat) probabiliter Celticae originis est, e radice "Gall-" cum qua Celtae ad se ipsos referebant, modo simili Gallaeciae, Galliae aut Galviae. Flumen ipsum Durius suppositive Celticum nomen habet, forsitan e Celtico "dwr", scilicet "aqua". Romano tempore, plerique incolae probabiliter fluminis Durii Meridie habitabant et Septemtrionali latere, fuit minor catoecia circum profundae aquae portum qui nunc est pars Riparia (Lusice; Ribeira) Portu Cali, scilicet "portu urbis Calis. Praecipuo fluminis Durii commercio, quod est facile navigatui usque ad Pensum Regulae, intima in terra, Portus Cale pars urbis magnopere augere Cale coepit et factus est praecipua urbis pars, ubi Episcopatus et mercatores suas sedes collocavere.

Per invasiones Mauras saeculo VIII aerae Christianae, limes de facto inter Islamicam et Christianam civitatem per considerabilem temporis perihodon flumen Durius fuit, circum annum 1000. Propter constantes incursiones et contraincursiones, urbs Cale deserta est et plerique incolae ad Portum Cale confugere.

Post Meridionale fluminis Duriis latus occupationem et pacationem post annum 1035, proter Musulmanorum incolarum exodum aut expulsionem, retro relictis fere desertis fertilibus agris, coloni e Septemtrione suas sedes pro melioribus feudalibus contractibus cumn nove designatis dominis collocavere. Hi migrantes denuo veterem urbem Cale (abinde nomen Lusicum Vila Nova de Gaia, scilicet "Villa Nova Cale") condidere, circum vetus castellum et parietinas veteris Calis.

Duplicis urbis Portus Calis et Calis nomen in illius temporis documentis crebro denotabatur velut "villa de Portucale" et Regni Legionensis comitatus in quo haec duplex urbs sita erat Comitatus Portucalensis nuncupabatur. Hic comitatus denique expansus est et, impetrata independentia,Regnum Portugalliae factus est.

Paroeciae recensere

Administrative, municipium in paroecias quindecim divisum est, quae sunt in tabula inferiori:

 
Concilii Calis paroeciae post novam anni 2013 ordinationem administrativam.
Insigne Paroecia Latine Paroecia Lusice Populositas Area (km²)
Abientes[2] Avintes 16 497 8.82
Arcucellus[3] Arcozelo 19 352 8.46
Canellae[4] Canelas 18 459 6.90
 
Insigne Canidelli
Canidellus[5] Canidelo 37 769 8.88
 
Insigne Magdalenae
Magdalena Madalena 10 040 4.69
 
Insigne Olivariae Durii
Olivaria Durii Oliveira do Douro 22 383 7.54
 
Insigne Sancti Felicis Marinae
Sanctus Felix Marinae[6] São Félix da Marinha 12 706 7.93
 
Unio Paroeciarum Cereseti et Petrosini[7][8] União das Freguesias de Serzedo e Perosinho 14 250 11.97
 
Unio Paroeciarum Ecclesiolae et Seesmundt[9][10] União das Freguesias de Grijó e Sermonde 11 938 12.99
 
Unio Paroeciarum Mafamudis et Villaris Paradisi União das Freguesias de Mafamude e Vilar do Paraíso 92 422 10.58
 
Unio Paroeciarum Petrosi et Saxucelli[11][12] União das Freguesias de Pedroso e Seixezelo 28 426 20.88
 
Unio Paroeciarum Sanctae Marinae et Sancti Petri Furadae[13] União das Freguesias de Santa Marinha e São Pedro da Afurada 53 714 6.91
 
Unio Paroeciarum Sandini, Ulvaris, Liberii et Castri Umiae[14][15][16][17] União das Freguesias de Sandim, Olival, Lever e Crestuma 17 165 34.16
 
Unio Paroeciarum Vulpeliarum et Vallaterum[18][19] União das Freguesias de Gulpilhares e Valadares 32 019 10.61
 
Insigne Villaris Andorini
Villare Andorinum[20] Vilar de Andorinho 28 155 7.07

Unio Pareociarum Sanctae Marinae et Sancti Petri Furadae urbanum Calis centrum continet.

Insigne et vexillum recensere

Insigne consistit e cana crista cum duobus aureis-gilvis uvarum racemis in fundo cum castello super aqua et cum homine bucinante. Uvae urbis conexionem cum vini industria repraesentare intendunt, prasertim cum vino Portucalensi, quorum cellae sunt in inferiore urbis parte.

Vexillum colorata est in aliis quattuor partibus obscuro gilvo et in aliis quattuor nigro.

Otium recensere

Cale Lusitanicum municipium cum maximo numero orarum Vexillum Caeruleum habentium annis 2009 et 2010 est: Orae septemdecim cum septemdecim chiliometris litoris. Inter aliquas populares oras sunt: Miramar (Lusice; Miramar), Fundus (Lusice; Granja), Aguda (Lusice; Aguda), Vallateres (Lusice; Valadares), Francelli (Lusice; Francelos), Magdalena (Lusice; Magdalena) et Canidellus (Lusice; Canidelo). Urbs magnum periegetarum numerum attrahit et vini cellae in quolibet itinere in aream Portus Calis visendae esse putantur.

Pinacotheca recensere

Coniunctio communium recensere

Cale coniuncta est cum:

Notae recensere