Quantum redactiones paginae "De vita Caesarum" differant

{{L}}

 

Libri ''De vita Caesarum'' sunt series vitarum, id est, biographiarum. Non possumus id genus litterarum cum rerum gestarum narratione, id est, historia sive annalibus, confundere. Biographus vult describere personam hominis, figuram, animum (si potest!), originem, familiam, famam necnon acta tam privata quam publica.

 

Ut vitarum seriatim scriptor Suetonius secutus est, inter Romanos, [[Cornelius Nepos|Cornelium Nepotem]]; inter Graecos, [[Plutarchus|Plutarchum]]. Iam multi antea scripserant vitas vel coaevalium vel maiorum. Genus igitur biographicum minime invenit Suetonius, sed et Plutarchus et ipse transformaverunt. Plutarchus enim, eruditissimus in litteris et rebus gestis [[Graecia]]e, fontes multos et varios citat et comparat; quo secutus Suetonius, in bibliothecis et archivis expertus, in hac re antecessori supervenit. Plutarchus autem, sicut Nepos aliique proavi, indolem animi et ingenii hominis (velut herois) vult in verbis Graecissimis describere; Suetonius autem eam rem Latiniter reticens aut omnino recusans, naturam hominis surgere suadet e minutiis actorum et e varietate famae, ut ostentaret unumquemque principem aut idoneum aut improbum fuisse. <ref>K. R. Bradley, "Imperial Virtues in Suetonius' ''Caesares''" in ''JIES'' vol. 4 (1976) pp. 245-253; K. R. Bradley, "The Significance of the Spectacula in Suetonius' ''Caesares''" in ''RSA'' vol. 11 (1981) pp. 129-137.</ref>

 

[[Imago:Tiberius&Livia Aureus.jpg|thumb|Tiberius cum Livia matre]]

In vitis prioribus, id est, a "Divo Iulio" "Neronem" usque, et praecipue usque ad principatum [[Claudius (imperator)|Claudii]], Suetonius usus est permultis fontibus, inter quas historiis Graece et Latine scriptis, monumentis, arte factis, documentis rei publicae Romanae, documentis arcanis quae in archivio imperatorum fortasse repperit, documentis etiam omnino privatis. Hos fontes saepe citat, dubitat, comparat. In vitis posterioribus, a "Galba" usque ad "Domitianum", perpaucos fontes citat. Hanc varietatem, quam eruditi in opere Suetonii facile observant, alii aliter explicant. Dicunt quidam vitas posteriores post demissionem Suetonii scriptas esse, qui scilicet ex archivo imperatorum dehinc exclusus erat; alii auctorem ab opere nimis longo requiescere volens ad finem properavisse;<ref>Townend (1967) pp. 90-91.</ref> nonnulli autem asseverant vitas posteriores antea scriptas, Suetonio admodum iuvene et scientiae ''[[Censura fontium|Quellenforschung]]'' seu "censurae fontium" minime experto.<ref>David Potter, "Suetonius" in ''The Cambridge Dictionary of Classical Civilization'' (Cantabrigiae 2006) pp. 847-848.</ref> Oportet meminisci Suetonium ipsum anno [[69]] circiter natum; igitur de rebus post eum annum gestis memoria sua, una cum cum memoria coaevalium et seniorum, partem librorum et documentorum fortasse usurpavit. Memoriam patris sui citat de dictis [[Otho]]nis anno 69; memoriam avi citat de ratione constructionis a [[Caligula]] pontis apud [[Baiae|Baias]];<ref>''De vita Caesarum'' "Otho" 10, "Gaius" 19.</ref> sed de vita [[C. Iulius Caesar|Caesaris]] et de iuventute [[Octavianus Augustus|Augusti]] fontibus oralibus omnino carebat.<ref>Dalby (2001) pp. 63-64.</ref>

 

== De forma et structura operis ==

Opus ''De vita Caesarum'' in octo libros dividitur, quorum sex priores sex vitas continent. Ronaldus Syme suggessit auctorem ibi finem posuisse prisci sui operis, ubi [[Nero]] vim sibi intulit. "Progenies Caesarum in Nerone deficit," ait Suetonius, oracula et omina modo suo subiciens, "... ac subinde tacta de caelo Caesarum aede capita omnibus simul statuis deciderunt, Augusti etiam sceptrum a manibus excussum est."<ref>''De vita Caesarum'' "Galba" 1; Ronaldus Syme in ''Hermes'' vol. 109 (1981) pp. 105-117.</ref> Nihilominus opus continuavit vel subinde vel post spatium temporis: liber septimus vitas comprehendit [[Galba (imperator)|Galbae]], Othonis, [[Vitellius|Vitellii]] uno anno elevati et mortui; liber octavus familiam [[Gens Flavia|Flaviam]], scilicet [[Vespasianus|Vespasianum]], [[Titus (imperator)|Titum]], Domitianum.

Initium '''libri I''', de origine et pueritia C. Iulii Caesaris disserens, deperditum est cum praefatione et dedicatione. Textus servatus incipit abrupto, sine nomine subiecti, "Annum agens sextum decimum patrem amisit." In hoc libro Suetonius fere viginti fontes anteriores citat. Inter eos quattuor opera etiam hodie servantur, scilicet [[Catullus|Catulli]] ''Carmina''; [[Cicero]]nis ''[[De officiis (Cicero)|De officiis]]'' et ''[[Brutus sive De oratore]]''; [[Aulus Hirtius|Auli Hirtii]] continuatio librorum ''[[De bello Gallico]]''.<ref>''De vita Caesarum'' "Divus Iulius" 73, 30, 55-56.</ref> Quindecim opera vel auctores hic citati hodie deperditi sunt, scilicet [[Marcus Actorius Naso]], [[Titus Ampius]], [[Gaius Asinius Pollio (consul 40 a.C.n.)|Asinius Pollio]], [[Marcus Calpurnius Bibulus|Marci Bibuli]] edicta, [[Marcus Iunius Brutus|Marcus Brutus]], [[Cicero]]nis ''Epistulae'' deperditae, [[Cornelius Balbus]], [[Gaius Scribonius Curio (mortuus 53 a.C.n.)|Gaius Curio senior]], [[Gaius Scribonius Curio (mortuus 49 a.C.n.)|Gaius Curio iunior]], [[Publius Cornelius Dolabella (consul 44 a.C.n.)|Dolabella]], [[Gaius Licinius Macer Calvus|Licinius Calvus]], [[Gaius Memmius (tribunus 66 a.C.n.)|Gaius Memmius]], [[Gaius Oppius]], [[Tanusius Geminus]], [[Quintus Aelius Tubero|Quintus Tubero]]; necnon carmina et epigrammata popularia quae Suetonius e traditione sive e scriptis aliorum dempsit.<ref>''De vita Caesarum'' "Divus Iulius" 20, 49, 51, 80.</ref>

 

Suetonius in '''libro II''' de [[Augustus (imperator)|Augusto]] disserit, a [[Gens Octavia|gente Octavia]] incipiens sub regibus et consulibus satis clara. Deinde nativitatem et iuventutem ipsius Augusti describit, proelia quae pro parte [[Gaius Iulius Caesar|Caesaris]] pugnavit, bella civilia in quibus [[Marcus Iunius Brutus|Brutum]] et [[Gaius Cassius Longinus|Cassium]] necnon [[Marcus Antonius|M. Antonium]] debellavit, magistratus et honores quos ante tempus et in perpetuitate cepit, aedificia quae construxit, leges moresque quos rei publicae reddidit, formam quam provinciis et regnis tributariis constituit. In fine familiam et indolem et mortem Augusti descripsit. In hoc libro Suetonius citat librum ''[[De vita sua (Augustus)|De vita sua]]'', edictaque et alia scripta Augusti necnon epistulas quas cum Tiberio, [[Livia]] et [[Iulia minor|Iulia]] intermisit,<ref>''De vita Caesarum'' "Divus Augustus" 2, 27, 28, 31, 40, 42, 51, 62, 64, 71, 74, 76, 85-88, 101.</ref> epistulas etiam [[Marcus Antonius|Marci Antonii]];<ref>''De vita Caesarum'' "Divus Augustus" 2, 4, 10, 69-70.</ref> et scriptum aliquid [[Gaius Drusus|C. Drusi]].<ref>''De vita Caesarum'' "Divus Augustus" 94.</ref> Citat et opera nunc deperdita [[Aquilius Niger|Aquilii Nigri]], [[Aulus Cremutius Cordus|Cremutii Cordi]], [[Iulius Marathus|Iulii Marathi]], [[Asclepias Mendetis|Asclepiadis Mendetis]],<ref>''De vita Caesarum'' "Divus Augustus" 11, 35, 79, 94.</ref> carmina et graphita popularia,<ref>''De vita Caesarum'' "Divus Augustus" 70.</ref> ''[[Acta Senatus]]'' et decretum publicum [[Velitrae|Velitrarum]]<ref>''De vita Caesarum'' "Divus Augustus" 1, 5, 58, cf. 36.</ref> necnon antiquitates et monumenta nonnulla.<ref>''De vita Caesarum'' "Divus Augustus" 7, 12, 16, 50.</ref>

 

'''Liber VII''' brevius digerit de [[Gens Sulpicia|Sulpiciis]] qui cognomen Galba gesserunt et de cursu honorum [[Servius Sulpicius Galba|Ser. Sulpicii Galbae]] qui, Nerone mortuo, principatum usurpavit sed mox a militibus necatus est Romae iuxta [[Lacus Curtius|lacum Curtium]]. [[Marcus Salvius Otho|Othonis]] successio iam describitur, olim Neronis familiaris vel parasitus et qui amicum vindicare praetendebat, sed mox in [[Gallia Cisalpina]] debellatus mortem sibi conscivit. In fine principatum brevem et ingloriosam [[Aulus Vitellius|A. Vitellii]] narratur. In hoc libro citantur [[Quintus Elogius]],<ref>''De vita Caesarum'' "Vitellius" 1.</ref> fabulam Atellanam quandam,<ref>''De vita Caesarum'' "Galba" 13.</ref> carmina popularia<ref>''De vita Caesarum'' "Galba" 6, 20; "Otho" 3; "Vitellius" 14.</ref> et narrationem [[Suetonius Laetus|patris sui]].<ref>''De vita Caesarum'' "Otho" 10.</ref>

 

'''Liber VIII''' breviter historiam [[Gens Flavia|gentis Flaviae]] vitasque principum huius gentis praebet, scilicet [[Vespasianus|T. Flavii Vespasiani]] (qui exercitum Vitellii debellavit) filiorumque [[Titus (imperator)|Titi]] et [[Domitianus (imperator)|Domitiani]], qui in palatio suo interfectus est. Rursus in hoc libro Suetonius citat carmina popularia;<ref>''De vita Caesarum'' "Domitianus" 14, 23;</ref> etiam opus Domitiani ''[[De cura capillorum (Domitianus)|De cura capillorum]]''.<ref>''De vita Caesarum'' "Domitianus" 18.</ref>

 

Librum ''De vita Caesarum'' imitavit inter primos [[Marius Maximus]], scriptor operis hodie deperditi de imperatoribus a [[Nerva]] [[Caracalla]]m usque. Post eum secutus est Suetonium iste auctor (si re vera singulus fuit) qui fecit et partim finxit ''[[Historia Augusta|Historiam Augustam]]'', id est, vitas imperatorum ab Hadriano usque ad [[Carus (imperator)|Carum]]. Is recognovit Suetonium inventorem fuisse formulae vitarum imperialium, "emendatissimum et candidissimum scriptorem" "cui familiare fuit amare brevitatem".<ref>''[[Historia Augusta]]'' "Quadrigae tyrannorum" 1.1-2.</ref>

 

 

[[File:Titus Augustus Denarius.png|thumb|Titus]]

 

Historici qui nostro tempore de principatu Romano et de imperio ineunte scripserunt, omnes opere Suetonii usi sunt. Qui de [[patronatus|patronatu]] scripserunt, qui prosopographiam aulae principum excogitaverunt, qui vitas imperatorum et coaevalium confecerunt, Suetonium laudant ut repertorem fontium verborumque aliter ignotorum de principibus Romanis generosum et indefatigabilem. Opere Suetonii usus est inter alii [[Robertus Graves]], poëta [[Anglia|Anglicus]] qui et mythistoriam late notam conscripsit de vita [[Claudius (imperator)|Claudii]] sub titulis ''[[I, Claudius|Ego Claudius]]'' et ''[[Claudius the God|Deus Claudius]]'' anno 1934 divulgatam. Graves ipse postea libros ''De vita Caesarum'' [[Anglice]] vertit et anno 1957 edidit.

[[Imago:Domitian denarius son.png|thumb|Domitianus cum filio suo]]

 

<div class="references-small"><references /></div>

 

*[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/home.html ''De vita Caesarum'' apud Lacus Curtius] {{Ling|Latine|Anglice}}

*[http://www.thelatinlibrary.com/suet.html Opera Suetonii apud The Latin Library] {{Ling|Latine}}