|
[[File:MALaute1.jpg|thumb|Testudo saeculi XI]]Testudines saeculorum XI usque XV ad unam omnes interierunt. Imagines vero illius temporis (Codex Hispanicus nomine Cantigas de Santa Maria) fidicines pectinibus utentes ad ludendos nervos una cum ioculatoribus, fistulatoribus, psaltis, chrottis praebent.
ConservataeTestudines testudinesconservatae saeculi XVI sex choris nervorum intentae sunt. Hi sex chori super tabellam colli percurrentes postea nomine Francogallico <i>petit jeu</i> nominabantur. Pectinis loco ludentes recenter digitis utebantur.
Ab anno fere 1570 chori tonorum graviorum additiad sunt<i>petit jeu</i> addebantur. Qui postea nomine Francogallico <i>grand jeu</i> nominbanturnominati sunt. Numerus chororum augebatur donec testudines duodecim choris nervorum intendebantur annocirca fereannum 1620. Britanni eum numerum nervorum retinebant, Francogalli ad undecim choros regressi sunt.
Saeculo XVII formae novae testudinum emanaverunt. Hae novae testudines chordiset gravium<i>petit tonorumjeu</i> intentaeet (<i>grand jeu</i>) intentae secunda arcula vel loculo turbinum affectae sunt. Testudines huius novae constructionis nomine Italico [[Tiorba]]e generaliter appellabantur, sed tiorba propria, liuto attiorbato, arciliuto, tiorba anglica, testudo bifrons duodecim chororum, testudo angelica, testudo olorino collo affecta, ordine nervorum maxime inter se differunt.
[[File:Woman_playing_the_lute.jpg|thumb|left|Testodu bifrons duodecim chororum]]Prima dimidia parte saeculi XVII fidicines novos instrumentum instruendi modos experiebantur, ut consonantia atque resonantia testudinis ampliores fierent. Id ut efficerent, praesertim ordines intervallorumnovos tonorum nervorum novos pertentabant, qui <i><b>accords nouveaux</i></b> appellati sunt. Fidicines Francogalli <i>Ennemond Gaultier</i> et consobrinus suus <i>Denis Gaultier</i> aliis ordinibus exsuperatis a medio fere saeculo ordinem novum La-re-fa-la-re’-fa’ (<i>petit jeu</i>) pertulerunt. Is ordo extra Italiam, quae ad ordinem veterem intervallorum regressa est, paene in tota Europa adeo praevalebat, quoad testudo desiit in usu esse circa finem saeculi XVIII fine.
[[File:Bar-lute8-ref.jpg|thumb|Testudo collo olorino affecta]]<i>S. L. Weiss</i> auctore testudini Francogallae ab anno 1720 duo chori tonorum graviumgravissimi ad <i>grand jeu</i> ita adiecti sunt, ut numerus receptus chororum in posterum decemtredecim et tres habebaturhaberetur. Eodem auctore testudini collum olorinum pro secunda arcula testudini astructum est, quae constructio in posterum late pervulgata est.
Musicae Veteris amatores testudinem ab iniuria oblivionis asseruerunt saeculo XX.
| 