Quantum redactiones paginae "Pontus Euxinus" differant

Content deleted Content added
m Typo
No edit summary
Linea 1:
[[Fasciculus:Black Sea relief location map.svg|thumb|Tabula Ponti Euxini (Maris Nigri).]]{{Videdis|Pontus}}
'''Pontus Euxinus''',<ref>{{Hofmannus}}, [http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0840b.html t. III, p. 840.]</ref> ([[Graece]] πόντος Εὔξεινος, ''mare Hospitale'') vel '''Pontus,''' tantum, sive '''Mare Scythicum''' et '''Mare Nigrum''',<ref>{{Graesse}}</ref>, est [[mare]] ab [[Europa]], [[Anatolia]], et [[Caucasus|Caucaso]] finitum, quod ad [[Oceanus Atlanticus|Oceanum Atlanticum]] via maribus [[Mare Mediterraneum|Mediterraneo]] et [[Mare Aegaeum|Aegaeo]] et variis [[fretum|fretis]] adligatur. Fretum [[Bosporus]], situs [[Byzantium|Byzantii]], antiquissimae [[civitas|civitatis]] [[Graecia antiqua|Graecae]], Pontum ad [[Propontis|Propontidem]] adligat, et fretum [[Hellespontus]] illud mare ad [[regio]]nem Mare Aegaeum Mediterranei conectit. Hae [[aqua]]e [[Europa Orientalis|Europam Orientalem]] et [[Asia Occidentalis|Asiam Occidentalem]] separant. Pontus praeterea ad [[Palus Maeotis|Paludem Maeotidem]] a [[Bosporus Cimmerius|Bosporo Cimmerio]] adligat.
 
[[Fasciculus:Black Sea Coast of Batumi, Georgia (Europe).jpg|thumb|Pontus Euxinus (Mare Nigrum) [[Bathys|Bathy]] in urbe [[GeorgiaGeorgiana]].]]
Linea 8:
Inter [[flumen|flumina]] quae in Pontum defluunt sunt [[Borysthenes]] ([[Danapris]]), {{Creanda|ka|ენგური|Enguri}}<ref>{{Creanda|de|Georg Heinrich Lünemann|Georgius Henricus Lünemann|G.H. Lünemann}}, [https://books.google.es/books?hl=ru&id=Pj75q0pGu2EC&q=Enguri#v=snippet&q=Enguri&f=false ''Descriptio Caucasi'', pp. 34, 43].</ref>, [[Halys]], [[Hister]], [[Hypanis (Ucraina)|Hypanis]], [[Ingulus]], [[Sangarius]], [[Phasis (flumen)|Phasis]], [[Tyras]], et alia.
 
== De gentibus olim circumiacentibusnomine ==
[[Gens|Gentes]] et [[regnum|regna]], quae in [[litus|litoribus]] Ponti [[floruit|florebant]], tam permulta erant, ut vix enumerari possint. Antiquitus [[Thraces]] [[occidens|occidentale]] litus Ponti colebant, [[Scythae]] [[Tauri|Taurique]] [[septentrio]]nale, [[Abasci (antiqui)|Abasgi]] et [[Colchis|Colchi]] [[oriens|orientale]], [[Phrygia|Phryges]] aliaeque [[Asia Minor|Asiaeque Minoris]] gentes [[meridies|meridianum]]. [[Millennium 1 a.C.n.|Millennio primo a.C.n.]], permultae [[colonia]]e Graecae Pontu circumcingentes deductae sunt. [[Urbs|Urbium]] Graecarum in litore [[Asia]]tico [[Heraclea Pontica]], [[Sinope]], [[Trapezus]], [[Cerasus (urbs)|Cerasus]] nominandae sunt, in litore Thracico [[Salmydessus]], [[Mesembria]], [[Odessus (Bulgaria)|Odessus]], [[Constantia (Romania)|Tomis]], in [[Scythia]] [[Tyras (urbs)|Tyras]], [[Olbia Pontica]], [[Tanais (urbs)|Tanais]], [[Bata]], [[Gorgippia]], in [[Crimaea|Tauride]] [[Chersonesus (urbs)|Chersonesus Taurica]], [[Eupatoria|Cercinitis]], [[Calos Limen]], [[Kertschia|Panticapaeum]], in Caucasico litore [[Bathys|Bathys Limen]], [[Phasis (urbs)|Phasis]], [[Dioscurias]].
 
=== De nomine antiquissimo ===
[[Imperium|Imperia]] [[Imperium Romanum|Romanum]], [[Imperium Romanum Orientale|Byzantinum]], [[Imperium Ottomanicum|Ottomanicum]], [[Imperium Russicum|Russicum]] litora Ponti possidebant. Hodie litus meridianum [[Turcia|Turcicum]] est, occidentale [[Bulgaria|Bulgaricum]] et [[Romania|Romanicum]], septentrionale [[Ucraina|Ucrainicum]] et [[Russia|Russicum]], orientale [[Abasgia|Abasgicum]] et [[Georgia]]num.
Pontus Euxinus in [[Euripides|Euripidea]] ''[[Iphigenia in Tauris|Iphigenia Taurica]]'' pontus Axinus (ἄξεινος, inhospitalis) appellatur.<ref>Versus 218, 395, et passim alias. Confer [[Plinius Maior|Plinium Maiorem]] VI.1ː ''Pontus Euxinus, antea ab inhospitali feritate Axinus appellatus''.</ref> Hoc est mare sine hospitibus, mare quod hospites non recipit, mare hospitibus infestumː quod optime cum argumento [[tragoedia]]e congruit. Quod [[nomen proprium|nomen]] antiquissimum nomen Graecum fuisse creditur, et postea in Euxinum ("hospitibus amicus") infausti ominis vitandi causa mutatum esse. Nam ''axinus'' translitteratio Graeca verbi Iranici<ref>Sermo Scytharum Iranicus erat.</ref> esse videtur, quod [[cyaneus|cyaneum]]<ref>[[Euripides]], ''[[Iphigenia in Tauris]]'' 393.</ref> [[color]]em designabat.<ref>E. Boisacq, [https://www.persee.fr/doc/rbph_0035-0818_1924_num_3_2_6291 "Le nom de la mer Noire en grec ancien,"] ''Revue belge de Philologie et d'Histoire,'' 1924ː 315–17.</ref>.
 
== De nomine ==
===De nominibus hodiernis===
Hodierna maris nomina plerumque 'Mare MigrumNigrum' [[significatio (linguistica)|significant]], ut in [[civitas|civitatibus]] quae mare adiacent:<ref>{{cite book|author=Özhan Öztürk|url=http://www.karalahana.com/makaleler/karadeniz/karadeniz-ozhan-ozturk.htm|title=Karadeniz Ansiklopedik Sözlük|publisher=Heyamola Yayınları|year=[[2005]]|place=Constantinopoli|pages=617–20|archive-url=https://web.archive.org/web/20121015182227/http://www.karalahana.com/makaleler/karadeniz/karadeniz-ozhan-ozturk.htm|archive-date=15 Octobris 2012|url-status=dead}}.</ref>
* {{lang-ab|[[Abasgice]] Амшын Еиқәа|translit= (liiteris Latinis ''Amʂən Eikʰʷa}}'', {{IPA-all[[Abecedarium Phoneticum Internationale|Abecedario Phonetico Internationali]] ɑmʂɨn ɛjkʷʰɑ}})
* {{lang-ady|[[Adygeice]] Хы шӏуцӏэ|translit= (''Xı ṩʔutsʔə}}'', {{IPA-all|xə ʃʼəw.t͡sʼa}})
* {{lang-hy|[[Armenice]] Սեւ ծով|translit= (''Sev tsov}}'', {{IPA-all|sɛv t͡sɔv}})
* {{lang-bg|[[Bulgarice]] Черно море|translit= (''Cherno more}}'', {{IPA-all|ˈt͡ʃɛrnot͡ʃɛrno moˈrɛ}})
* [[Dacoromanice]] ''Marea Neagră'' (ˈmare̯a ˈne̯aɡrə)
* {{lang-crh|Къара денъиз|translit=Qara deñiz}} {{IPA-all|qɑrɑ deŋiz}}
* {{lang-ka|[[Georgiane]] შავი ზღვა}}, (''shavi zghva'', {{IPA-all|ʃɑvi zɣvɑ}})
* [[LazLingua languageLazica|LazLazice]] et {{lang-xmf[[Lingua Mingrelia|Mingrelice]] უჩა ზუღა|translit= (''Ucha Zugha}}'', {{IPA-all|utʃɑ zuɣɑ|IPA}}), vel breviter {{lang|xmf|ზუღა|translit= (''Zugha}}'', {{IPA-all|zuɣɑ}}, i.e. "Mare")
* {{lang-rus|[[Russice]] Чёрное мо́рe|Chyornoye (Čjornoje móre}}, {{IPA-all|ˈtɕornəjə ˈmorʲə}})
* {{lang-ro|Marea Neagră}}, {{IPA-all|ˈmare̯a ˈne̯aɡrə|pron|Ro-Marea Neagră.ogg}}
* {{lang-crh|[[Tatarice Taurice]] Къара денъиз|translit= (''Qara deñiz}}'', {{IPA-all|qɑrɑ deŋiz}})
* {{lang-rus|Чёрное мо́рe|Chyornoye móre}}, {{IPA-all|ˈtɕornəjə ˈmorʲə}}
* {{lang-tr|[[Turcice]] ''Karadeniz}},'' {{IPA-all|(kaˈɾadeniz}})
* {{lang-uk|[[Ucrainice]] Чорне море|translit=Chorne (''Čorne more}}'', {{IPA-all|ˈtʃɔrnɛ ˈmɔrɛ}})
 
Quae autem nomina in [[litterae|litteris]] ante [[saeculum 13|saeculum tertio decimo]] non inveniuntur.<ref>Schmitt 1989: 310–13.</ref>
 
In [[Graecia]], ''Mare Euxinum,'' nomen [[historia|historicum]], cui est altera significatio, iam late adhibetur:
*{{Lang-el|[[Neograece]] Eύξεινος Πόντος|translit= (litteris Latinis ''Eúxinos Póndos}}'', {{IPA-el|ˈefksinos[[Abecedarium ˈpondosPhoneticum Internationale|}},Abecedario <small>lit.</small>Phonetico "MareInternationali]]ˈefksinos Hospitale"ˈpondos); nomen {{lang|el|Neograecum Μαύρη Θάλασσα}} ''({{Lang|el-Latn|Mávri Thálassa}})'', {{IPA-el|ˈmavri ˈθalasa|}}), <small>lit.</small> "Mare Nigrum", etiam adhibetur, sed minime.
 
=== De nominegentibus antiquissimoolim circumiacentibus ===
[[Gens|Gentes]] et [[regnum|regna]], quae in [[litus|litoribus]] Ponti [[floruit|florebant]], tam permulta erant, ut vix enumerari possint. Antiquitus [[Thraces]] [[occidens|occidentale]] litus Ponti colebant, [[Scythae]] [[Tauri|Taurique]] [[septentrio]]nale, [[Abasci (antiqui)|Abasgi]] et [[Colchis|Colchi]] [[oriens|orientale]], [[Phrygia|Phryges]] aliaeque [[Asia Minor|Asiaeque Minoris]] gentes [[meridies|meridianum]]. [[Millennium 1 a.C.n.|Millennio primo a.C.n.]], permultae [[colonia]]e Graecae Pontu circumcingentes deductae sunt. [[Urbs|Urbium]] Graecarum in litore [[Asia]]tico [[Heraclea Pontica]], [[Sinope]], [[Trapezus]], [[Cerasus (urbs)|Cerasus]] nominandae sunt, in litore Thracico [[Salmydessus]], [[Mesembria]], [[Odessus (Bulgaria)|Odessus]], [[Constantia (Romania)|Tomis]], in [[Scythia]] [[Tyras (urbs)|Tyras]], [[Olbia Pontica]], [[Tanais (urbs)|Tanais]], [[Bata]], [[Gorgippia]], in [[Crimaea|Tauride]] [[Chersonesus (urbs)|Chersonesus Taurica]], [[Eupatoria|Cercinitis]], [[Calos Limen]], [[Kertschia|Panticapaeum]], in Caucasico litore [[Bathys|Bathys Limen]], [[Phasis (urbs)|Phasis]], [[Dioscurias]].
Pontus Euxinus in [[Euripides|Euripidea]] ''[[Iphigenia in Tauris|Iphigenia Taurica]]'' pontus Axinus (ἄξεινος) appellatur.<ref>Versus 218, 395, et passim alias. Confer [[Plinius Maior|Plinium Maiorem]] VI.1ː ''Pontus Euxinus, antea ab inhospitali feritate Axinus appellatus''.</ref> Hoc est mare sine hospitibus, mare quod hospites non recipit, mare hospitibus infestumː quod optime cum argumento [[tragoedia]]e congruit. Quod [[nomen proprium|nomen]] antiquissimum nomen Graecum fuisse creditur, et postea in Euxinum ("hospitibus amicus") infausti ominis vitandi causa mutatum esse. Nam ''axinus'' translitteratio Graeca verbi Iranici<ref>Sermo Scytharum Iranicus erat.</ref> esse videtur, quod [[cyaneus|cyaneum]]<ref>[[Euripides]], ''[[Iphigenia in Tauris]]'' 393.</ref> [[color]]em designabat.<ref>E. Boisacq, [https://www.persee.fr/doc/rbph_0035-0818_1924_num_3_2_6291 "Le nom de la mer Noire en grec ancien,"] ''Revue belge de Philologie et d'Histoire,'' 1924ː 315–17.</ref>.
 
[[Imperium|Imperia]] [[Imperium Romanum|Romanum]], [[Imperium Romanum Orientale|Byzantinum]], [[Imperium Ottomanicum|Ottomanicum]], [[Imperium Russicum|Russicum]] litora Ponti possidebant. Hodie litus meridianum [[Turcia|Turcicum]] est, occidentale [[Bulgaria|Bulgaricum]] et [[Romania|Romanicum]], septentrionale [[Ucraina|Ucrainicum]] et [[Russia|Russicum]], orientale [[Abasgia|Abasgicum]] et [[Georgia]]num.
 
== Notae ==