Quantum redactiones paginae "Lingua Anglica" differant

[[Fasciculus:Anglospeak(800px).png|thumb|right|upright=1.4|''Color caeruleus indicat regiones in quibus '''lingua Anglica''' est [[lingua publica]] et late adhibita, subcaeruleus autem ubi est lingua officialis, etiamsi non a maiore parte adhibita.'']]

'''''Lingua Anglica'''<ref>De nomine cf. titulum libri Thomae Smith ''De Recta et Emendata Linguae Anglicae Scriptione Dialogus'' (1568)</ref><ref>Aliter "Anglicana": cf. subtitulum poematis [[Samuel Johnson|Samuelis Johnson]] "ΓΝΩΘΙ ΣΕΑΥΤΟΝ": "Post Lexicon Anglicanum Auctum et Emendatum" (1772).</ref> est [[lingua]] subfamiliae [[linguae Germanicae Occidentales|linguarum Germanicarum occidentalium]] [[familia linguarum|familiae]] [[linguae Indoeuropaeae|linguarum Indoeuropaearum]].''

''[[Potestas|Potestatis]] [[Britanniarum Regnum|Britanniarum regni]] et [[Civitates Foederatae|Civitatum Foederatarum]] per [[saeculum|saecula]] ab [[saeculum 18|XVIII]] ad saeculum [[saeculum 21|XXI]] in rebus [[oeconomia|oeconomicis]], [[bellum|militaribus]], et [[cultura]]libus certeque dubio vel verbo vel actu [[colonialismus|colonialismi]] causa, lingua Anglica fere ubique [[tellus|terrarum]] dispersa est. Quamobrem lingua Anglica est [[patrius sermo|lingua materna]] tertia in usu, secundum [[Lingua Sinensis Mandarinica|Mandarinicam]] et [[lingua Hispanica|Hispanicam]],<ref name = "ethnologue">[http://web.archive.org/web/19990429232804/www.sil.org/ethnologue/top100.html Ethnologue, 1999]</ref><ref group="nb">Lege subter de difficultate in usus linguarum ordinando. Discrimen inter linguas et [[dialectus]] sicut inter gradus peritiae sive [[alphabetismus|alphabetismi]] est saepe obscurum.</ref> et facta est [[lingua franca]] hodierna. Multis in [[civitas sui iuris|civitatibus sui iuris]], etiam ubi lingua Anglica non est [[lingua publica]], programmata [[televisio|televisifica]] et pelliculae, quae maxima parte ex America exportantur, [[vox|vocibus]] non [[transmutatio vocis|transmutatis]] transmittuntur, quorum spectatores, etiamsi sua lingua legentes, linguam Anglicam a pueritia auscultant.''

''Origines linguae Anglicae omnino sunt Indoeuropaeae. Cum [[saeculum 5|saeculo quinto]] [[Angli]] in insulas Britannicas primum invadere coeperent, [[lingua Britannica|dialectus Britannicae]] et [[linguae Goidelicae]] multae cum [[creolus|acrolectibus]]{{dubsig}} linguae Latinae adhibebantur. Linguae et dialectus Anglorum, hodie omnes una sub [[lingua Anglica antiqua]] ordinatae, cum linguis indigenis aliquomodo commiscentes, gradatim usu superaverunt. [[Vicingi]] intulerunt [[Lingua Nordica antiqua|suam linguam]] saeculis [[saeculum 8|octavo]] et [[saeculum 9|nono]].''

''[[Normanni]] invaserunt anno [[1066]], qui annus est quasi initium historicum transitioni ab lingua Anglica media in hodiernam. [[Lingua Normannica]] structuram [[vocalis|vocalium]] linguae Anglicae mediae omnino mutavit et Normanni suam orthographiam ad linguas scribendas imposuerunt. Normanni quoque intulerunt linguam Latinam secum rursum in Britanniam, nam lingua Latina fuit eo tempore ''lingua franca'' et omnis [[Europa]]e lingua academica.''

''Lingua Anglica hodierna medio [[saeculum 16|saeculi sexti decimi]] fere perfecta est. Fabulas [[Gulielmus Shakespearius|Gulielmi Shakespearii]], circum initium [[saeculum 17|saeculi septimi decimi]] scriptas, locutores linguae Anglicae ut lingua materna magna parte intellegere possunt; lexicon satis dissimile est, syntaxis grammaticaque parum.''

''Lingua Anglica putatur habere plus verborum omnium linguarum, plus quam 500 000 verba, terminis technicis exceptis, plus quam 1 000 000, inclusis.''

== ''Loci'' ==

''Homines lingua Anglica hodie non utuntur in [[Anglia]] sola, sed etiam in [[Hibernia]], [[Scotia]], [[Cambria]], [[Civitates Foederatae Americae|Civitatibus Foederatis Americae]], [[Canada]], [[Australia]], [[Nova Zelandia]], [[Iamaica]], [[Africa Australis|Africa Australi]] et aliis partibus [[Africa]]e, [[India]]e, et nonnullis [[Asia]]e regionibus.''

== ''Origo'' ==

[[Fasciculus:Origins of English PieChart 2D.svg|thumb|left|''Pondera in [[vocabularium|vocabulario]] Anglico'']]

''[[Lingua Anglica Antiqua|Lingua Anglica Antiqua]] a [[linguae Germanicae|linguis Germanicis]] oritur, quas dicebant nationes Germanicae quae in Angliam a [[saeculum 4|saeculo 4]] ad [[saeculum 6]] immigraverunt. Anglia a [[vicingus|Vicingis]] saeculis [[saeculum 9|nono]], [[saeculum 10|decimo]], [[saeculum 11|undecimoque]] populata, lingua Anglica a [[lingua Nordica antiqua]] attacta est. Anglia a [[Normanni]]s ab anno [[1066]] victa, [[lingua Francogallica]] lingua regia et legitima facta est. Lingua Anglica quotidiana ita plurimas verbas Francogallicas sumpsit, quarum origo saepe erat [[lingua Latina|Latina]]; exempli gratia, ''court, chivalry, castle.''

''[[Renascentia litterarum|Litteris artiisque renatis]], scriptores Anglici plurima verba Latina acceperunt (exempli gratia, ''habitat, memento, dictum''). Tribus ergo fontibus (Germana, Francogallica, Latina) ita in unum confluentibus, lingua Anglica hodierna saepe praebet tres verba, Germanicum Francogallicum Latinum, ad rem unam designandam. Exempli gratia: ''ask'' (ex fonte Germanico), ''question'' (ex Francogallico), et ''interrogate'' (ex Latino), quae omnia 'rogare' significant. Praeterhac, sunt verba quae lingua Anglica ter mutavit, videlicet ''reason'' (Francogallice ''raison'', ex Latino verbo ''ratio(nem)'') simul cum ''ratio'' (verbum Latinum tardius usurpatum). Etiam aetate nostra verba quaedem Latina in linguam Anglicam accipiuntur, exempli gratia ''[[computatrum|computer]]'' (ex ''computando).'').

''Hodie constat plus quam dimidiam partem verborum Anglicorum ab origine Francogallica vel Latina vel Graeca ortam esse; verba tamen quotidiana Germanicae originis, sicut ''the, father'' et ''home'', frequentius dicuntur.''

== ''Lingua cognata'' ==

''Cum linguis [[Lingua Anglica Antiqua|Anglica antiqua]], [[lingua Saxonica|Saxonica]], [[lingua Frisica|Frisica]], [[lingua Theodisca|Theodisca]], et [[lingua Batava|Batava]] bracchium occidentale linguarum Germanicarum conformat.''

== ''Grammatica'' ==

''Quod casus Latini efficiunt, efficitur lingua Anglica a [[praepositio]]nibus, quae indicant relationes inter verba. Positio verborum pergravis est: prima regula syntaxeos Anglici est quod [[subiectum (grammatica generalis)|subiectum]] ante [[praedicatum]], praedicatum ante [[obiectum]] poni debet.''

=== ''Casus'' ===

''[[Inflexio]] linguae Anglicae simplicior est inflexione Latina, [[casus grammaticus|casus]] modo tres praebens: [[nominativus|nominativum]], [[casus genitivus|genitivum]], [[Accusativus|obiectivum]]. Hic casus obiectivus constat ex casibus dativo accusativo ablativo, quos omnes lingua Anglica antiqua habetur. Obiectivus casus forma differt nominativo in praenominibus personalibus reflexivisque tantum.''

:'''''ego''' necavi canem''

''sed''

:''canis necavit '''me'''''

''Casus genitivus [[phonema]]te /s/ sive /z/ sive // pronuntiatur, littera et diacritica '''''<nowiki>-'s</nowiki>''''' scribitur vel tantum diacritica '''''<nowiki>-'</nowiki>''''', si verbum iam in ''s'' terminatur. Id est contractio terminationis genitivae in lingua Anglica media ''-es.''.

:''Ioannes habet librum. Est Ioann'''is''' liber.''

''Distinguitur tamen numerus singularis a numero plurali, eadem cum phonematibus eisdemque cum regulis casus genitivi et quoque in fine verbi. Si verbum etiam in '''''s''''' terminatur, scribitur '''''-es'''''

''Casus obiectivus semper [[Praepositio (grammatica Latina)|praepositionem]] sequitur.''

''Pauca verba sunt quae genera habent; interdum putantur automobilia navesque feminine esse generis, quamquam flexione hoc non videtur. In praenominibus personalibus singularibus distinguuntur tria genera: ''he'' (ille), ''she'' (illa), et ''it'' (id).<ref group="nb">Quia genera fere omnino in lingua Anglica absunt, ''it'' est potius inanimatum quam neutrius generis.</ref>''

== ''Exemplum'' ==

''Initium [[soliloquium|soliloquii]] celeberrimi ab [[Amletus (persona)|Amleto]] in ''[[Amletus, Princeps Daniae|Amleto, Principe Daniae]]'' [[ludus scaenicus|ludo scaenico]] dicti:''

;''Anglice''

:''[[To be, or not to be]]: that is the question:''

:''Whether 'tis nobler in the mind to suffer''

:''the slings and arrows of outrageous fortune;''

:''or to take arms against a sea of troubles,''

:''and by opposing end them?''

;''Latine''

:''Esse aut non esse, illa est quaestio.''

:''Estne dignior vel in mente pati''

:''insidias [[sagitta]]sque fortunae malignae,''

:''vel [[arma]] contra aerumnarum mare accipere,''

:''oppugnandoque, eas incidere?''

== ''Notae'' ==

== ''Citationes'' ==

== ''Bibliographia'' ==

* ''Baugh, Albert C., et Thomas Cable. [[2002]]. ''A history of the English language.'' Editio quinta. Routledge. ISBN 0-415-28099-0.''

* ''Bragg, Melvyn. [[2004]]. ''The Adventure of English: The Biography of a Language.'' Arcade Publishing. ISBN 1-55970-710-0.''

* ''[[Fausto Cercignani|Cercignani, Fausto]]. [[1981]]. ''Shakespeare's Works and Elizabethan Pronunciation.'' Oxoniae: Clarendon Press.''

* ''Crystal, David. [[1997]]. ''English as a Global Language.'' [[Cantabrigia]]e: Cambridge University Press. ISBN 0-521-53032-6.''

* ''Crystal, David. [[2003]]. ''The Cambridge encyclopedia of the English language..'' Editio altera. [[Cantabrigia]]e: Cambridge University Press. ISBN 0-521-53033-4.''

* ''Crystal, David. [[2004]]. ''The Stories of English.'' Allen Lane. ISBN 0-7139-9752-4.''

* ''Halliday, M. A. K. [[1994]]. ''An introduction to functional grammar.'' Editio altera. [[Londinium|Londinii]]: Edward Arnold. ISBN 0-340-55782-6.''

* ''Hayford, Harrison, et Howard P. Vincent. [[1954]]. ''Reader and Writer.'' Houghton Mifflin Company.''

* ''Kenyon, John Samuel, et Thomas Albert Knott. [[1953]]. ''A Pronouncing Dictionary of American English.'' Springfield [[Massachusetta]]e: G & C Merriam Company.''

* ''McArthur, T., ed. [[1992]]. ''The Oxford Companion to the English Language.'' [[Oxonia]]e: Oxford University Press. ISBN 0-19-214183-X.''

* ''Plotkin, Vulf. [[2006]]. ''The Language System of English.'' BrownWalker Press. ISBN 1-58112-993-9.''

* ''Robinson, Orrin. [[1992]]. ''Old English and Its Closest Relatives.'' Stanford University Press. ISBN 0-8047-2221-8.''

== ''Nexus externi'' ==

''{{1000 paginae}}

{{Myrias|Anthropologia}}''