'''Proteus''' (Πρωτεύς) in [[mythologia Graeca]] est [[deus]] seu spiritus marinus. In [[mythologia Orphica]], Proteus est unus e quinque [[deus maris|deis maris]] maximi momenti (alii fuerunt [[Glauce (Nereis)|Glauce]], [[Triton (mythologia)|Triton]], [[Phorcys]], [[Amphitrite]]).<ref>''[[Argonautica Orphica]],'' 338.</ref> Mythographi miram dotem ei adsignabant ː ut voluerat sese in quodlibet animal aut vegetum vertebat vel etiam in ignem aut aliam rem. In litore Aegyptiaco versabatur tempore [[Bellum Troianum|belli Iliaci]] et scriptores Graeci eum cum aliquo Pharaone Keten nomine adsimulabant.
== In ''Odyssea'' ==
Quarto carmine ''[[Odyssea|Odysseae]]'' 'senex maris fatidicusveridicus' (''γέρων ἅλιος νημερτής'') appellatus Proteus meridie [[Phoca|phocis]] circumdatus in quodam litore insulae [[Pharus (discretiva)|Phari]] dormire solebat. Cum autem [[Menelaus]] [[Troia]] rediens in illa insula ventis adversis iamdiu retineretur filia Protei [[Idothea]], heroem miserata, ei suasit ut tribus fortibus electis viris sub phocarum pellibus laterent atque patrem suum iam dormientem firmiter comprehenderent nec amplexum laxarent cum se in varia monstra transmutasset. Ita fecerunt et Proteus coactus est eis ostendere quomodo deis volentibus in patriam redirent, simul mortem herois Aiacis et fratris [[Agamemnon|Agamemnonis]] Menelao patefaciens necnon longinquam [[Ulixes|Ulixis]] captivitatem apud [[Calypso|Calypsum]]. Hanc fabulam poeta Graecus e litteris Aegyptiacis sumpsisse et Graece interpretatus esse videtur<ref>Victor Bérard, adnotatio ad locum in editione ''Odysseae'' apud [[Collection des Universités de France]].</ref>
