Quantum redactiones paginae "Hilotae" differant

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linea 1:
Hilotae (Graece εἴλωτες) servorum publicorum genus in antiqua [[Sparta|Sparta]] erant<ref>̣{{Strabo}} VIII.5.4 ː ''τρόπον τινα δημόσιοι δοῦλοι''. Cf [[Pausanias (scriptor)|Pausanias]] III.20.6. [[Cornelius Nepos]] ''Pausanias'' 3.6.</ref>, quorum condicio durissima habebatur. Non res venales erant ut servi Atheniensium aut Romanorum sed glaebae velut haerebant et fundum (Graece κλῆρος) civis Spartani colebant quocum fructus dividebant. Itaque a nonnullis auctoribus ''μεταξύ ελεύθερων και δούλων'' (inter servos et liberos homines medii) dicuntur<ref>De hilota Cornelius Nepos scribebat ː ''servorum munere fungitur''.</ref>.
 
Multa tormenta a dominis patiebantur<ref>[[Plutarchus]], ''Lycurgus'' 28 . [[Titus Livius]] XXXIV.27.</ref> pro quibus agros arabant et ceteras divitias rusticas parabant (nam Spartani cives meri bellatores erant). Quocirca ad seditiones proniores erant<ref>[[Pausanias]] IV.14.5 et 26.1. [[Xenophon]], ''[[Hellenica (Xenophon)|Hellenica]]'' III.3.6.</ref> ut inter 465 et [[460 a.C.n.]] postquam ingens [[Terrae motus|terrae motus]] Lacedaemoniorum civitatem conquassavit ; quae seditio saevissime repressa est<ref>Thucydides I.101-103. [[Diodorus Siculus]], [[Bibliotheca historica (Diodorus)|Bibliotheca historica]] XI.63-64. [[Plutarchus]], ''Cimon'', 23. [[Pausanias (scriptor)|Pausanias]], ''[[Descriptio Graeciae|Descriptio Graeciae]]'' III.7</ref>. Ita et fundamentum prosperitatis Spartanorum civitati erant ac simul periculum semper imminens eo magis quo ceteros incolas numero multo praestabant. Quod in primis cavebant [[Ephori|ephori]] cum munus inibant, qui quotannis bellum rite hilotis indicebant ne Spartani qui hilotam interfecissent labe homicidii polluerentur. Et adulescentes selecti annorum duodeviginti aut undeviginti in montes mittebantur ubi per diem latebant (hoc munus ''[[Cryptia|kryptia]]'' Graece dicebatur) atque unde nocte hilotas adoriebantur et occulte interficiebant<ref>[[Plutarchus]], ''Lycurgus'', 28 ex [[Aristoteles|Aristotelis]] ''Lacedaemoniorum politeia''.</ref>. De qua cryptia plurima scripserunt auctores moderni, perpauca in fontibus antiquis invenienda sunt. Insuper pactis cum ceteris Graecis civitatibus - praesertim si quae in Foedus Peloponnesiacum inierant - stipulationem inserere solebant Spartani qua eorum socii auxilium adversus hilotas laturos pollicebantur. [[Thucydides]]<ref>''[[Historiae (Thucydides)|Historiae]]'' IV.80</ref> auctor est postquam Athenienses Pylum oppidum in [[Messenia (nomus Graeciae)|Messenia]] anno [[425 a.C.n.]] munissent atque eo multi hilotae transfugissent Spartanos pavefactos per dolum duo milia hilotarum e robustissimis fortissimisque per fraudem et occulte de medio sustulisse et septingentos alios [[Brasidas|Brasida]] duce hoplitas factos in [[Chalcidice|Chalcidicam]] misisse quam longissime ut a [[Laconia]] abessent. Etenim ille rerum gestarum scriptor, princeps historicorum Graecorum, plurima Spartae ex timore hilotarum nata esse existimabat<ref>''[[Historiae (Thucydides)|Historiae]]'' V.14.3</ref>.
 
Primi hilotae veteres [[Laconia|Laconiae]] incolae fuisse a Doricis invasoribus subacti putantur. Eorum numerus multum crevit postquam [[Mesenia|Messenii]] ex longo bello octavo et septimo saeculo a.C.n. cum Lacedaemoniis gesto tandem victi evaserunt<ref>[[Pausanias]] IV.23.1 et 24.5</ref>. Vera [[Etymologia|etymologia]] quamquam incerta est, duae origines antiquitus proponebantur ː sive ita dicti essent ab eadem radice quae agnoscitur in verbis ''ἑλεῖν'' et ''ἑάλων'' quia bello capti essent hilotae, sive quia primi hilotae incolae urbis maritimae Helus in Laconiae litore fuissent et eorum nomen postea omnes servos huius generis designasset<ref>Sic ''Pausanias'' III.20 et Strabo VIII.5.4 (fons Ephorus ?).</ref>. Post [[Pugna Leuctrica|Leuctricam victoriam]] ([[371 a.C.n.]]) [[Epaminondas]], fundamenta Spartanae potentiae ut subverteret, Messenios hilotas iugo liberavit atque novam civitatem circa urbem [[Messene|Messenen]] condidit. Nec Sparta umquam post illam cladem revaluit.