Vicipaedia

Quantum redactiones paginae "Realismus (philosophia)" differant

Browse history interactively
← Differentia superiorDifferentia proxima →
Content deleted Content added
VisualWikitext
m Pauca correxi.
m Additamentum.
Linea 1:
[[Fasciculus:Sanzio 01 Plato Aristotle.jpg|thumb|[[Plato]] (a laeva) et [[Aristoteles]] (dextra), singulispars operis tectorii ''[[Schola Athenarum]],'' fresco [[Raphael]]is.]]
[[Fasciculus:Michael Dummett September 2004.jpg|thumb|[[Michael Dummett]], philosophus [[Anglia|Anglicus]], [[2004]].]]
'''Realismus''' in [[philosophia]] hodierna est opinio, nonnullas proprietates [[realitas|realitatis]] a nostro [[schema conceptuale|schemate conceptuali]], [[idealismus|perceptionibus]], [[lingua|disputandi moribus]], aliisque rebus [[ontologia|ontologice]] absolutas esse. [[Quaestio alienaum mentium|Alienas mentes]], [[praeterita]], [[futura]], [[universalia (metaphysica)|universalia]], [[mathematica|entitates mathematicas]] (sicut [[numeri naturales|numeros naturales]]), [[moralitas|categorias morales]], [[mundus materialis|mundum materialem]], et [[cogitatio]]nem tantum attingens describi potest.
 
'''Realismus''' in philosophia proponit [[realitas|realitatem]] (sive mundum) extra conscientiam et mentem humanam sitam, quae variis modis nos adficit et aliquatenus sensibus [[perceptio|percipi]] [[cognitio|cognoscique]] potest. [[phaenomenon|Res]] in relitate versantes putantur igitur separatae esse a [[conscientia]] humana nostraque cognoscendi ratione, [[notio (philosophia)|notionibus|]], [[lingua|disputandi moribus]], [[theoria|argumentis theoreticis]]. Realismus ad magnas quaestiones in philosophia tractandas trahi potest, inter quas sunt [[quaestio alienarum mentium]], [[praeterita]] [[futura]]que, [[universalia (metaphysica)|universalia]], [[mathematica|entitates mathematicae]] ([[numeri naturales]] etc), [[moralitas|categoriae morales]], [[mundus materialis]]. Realistae hoc credere solent, quidquid nunc credamus, nihil nisi realitatis aestimationem esse, subtilitatem autem et gradum intellegendi meliorem fieri posse.<ref>Blackburn 2005: 188.</ref> Realismus interdum [[idealismus|idealismo]], sed hodie, sicut in [[philosophia scientiae]], [[antirealismus|antirealismo]] usitatius opponitur.
Realismus etiam sensu effrenato{{dubsig}} promoveri potest, cum affirmat, contra [[scepticismus|scepticismum]] et [[solipsismus|solipsismum]], mundum a [[mens|mente]] liberum [[exsistentia|exsistere]]. Philosophi qui realismum profitentur saepe postulant [[veritas|veritatem]] in <!--Nexus: correspondence theory of truth-->[[congruentia]] repraesentationum [[cognitio|cognitivarum]] et realitatis consistere.<ref>Dictum ''veritas est adaequatio rei et intellectus'' [[Thomas Aquinas|Thomae Aquinati]] ab Isaaco Israëlito, philosopho [[Iudaei|Iudaeo]] [[saeculum 10|saeculi X]] attributum est ([http://www.newadvent.org/summa/index.html Summa], [http://www.newadvent.org/summa/1.htm I], [http://www.newadvent.org/summa/1016.htm Q.16], [http://www.newadvent.org/summa/1016.htm#article2 A.2]).</ref>
 
Ex realismo certa consequitur [[epistemologia]] [[scepticismus|scepticismo]] et [[solipsismus|solipsismo]] contraria, nam realistae saepe adserunt [[veritas|veritatem]] in cognitionis cum realitate congruentia consistere.<ref>Quae congruentia hodie "correspondentia veritatis" appellatur. [[Thomas Aquinas]] autem in ''Summa theologiae'' (1.16.2) ait: "veritas est adaequatio rei et intellectus."</ref> Itaque realitas partim graduatimque cognosci posse putatur. Hic de '''[[realismus epistemologicus|realismo epistemologico]]''' agitur.
Philosophi realismi credere solent quidquid nunc credamus solum esse realitatis aestimationem, sed subtilitatem et gradum [[intellegentia|intellectus]] meliorem fieri posse.<ref>Blackburn 2005: 188.</ref> Realismus in nonnullis contextibus [[idealismus|idealismo]], sed hodie [[antirealismus|antirealismo]] usitatius opponitur, praecipue in exemplo [[philosophia scientiae|philosophiae scientiae]].
 
Is, cuius in opinione realitas extra cogitationem humanam versatur, animum ad '''realismum metaphysicam''' sive '''ontologicam''' adiungit. Ad summam, hic de realismo variarum rerum ontologicarum agitur.
In [[philosophia linguae]] de [[realismus semanticus|realismo semantico]] agitur,<ref>Dummett 1978.</ref>
 
{{NexInt}}
Line 20 ⟶ 22:
*[[Philosophia mentis]]
*[[Realismus (artes)]]
*[[Realismus epistemologicus]]
*[[Realismus moralis|Realismus ethicus]]
*[[Realismus legitimus]]<!--legal r.-->
*[[Realismus mathematicus]]
*[[Realismus Platonicus]]
*[[Realismus scientificus]]
*[[Res (philosophia)]]
*[[Scholasticismus]]
*[[Sensus communis]]
Line 38 ⟶ 37:
*Cohen, Robert S., Risto Hilpinen, et Qiu Renzong, eds. [[1996]].'' Realism and Anti-Realism in the Philosophy of Science.'' Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
*Devitt, Michael. [[1984]]. ''Realism and Truth.'' Oxoniae: Blackwell.
*[[Michael Dummett|Dummett, Michael]]. [[(1978]].) ''Truth and other Enigmas.'' Cantabrigiae Massachusettae.
*Gadenne, Violker. [[2003]]. ''Wirklichkeit, Bewusstsein und Erkenntnis: Zur Aktualität von Moritz Schlicks Realismus. Rostock: Koch. ISBN 3937179011.
*Hüttemann, Andreas. [[1997]]. ''Idealisierungen und das Ziel der Physik: Eine Untersuchung zum Realismus, Empirismus und Konstruktivismus in der Wissenschaftstheorie. Berolini: de Gruyter. ISBN 3110152819.
*Niiniluoto, Ilkka. [[2000]]. ''Critical Scientific Realism.'' Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 0198238339.
*[[Hilarius Putnam|Putnam, Hilary]]. [[(1982]].) ''Reason, Truth, and History.'' Francofurti: Suhr. ISBN 3518060341.
*[[Ioannes Searle|Searle, John]]. [[(1995]].) ''The Construction of Social Reality.'' Londinii: Penguin.<!--Die Konstruktion der gesellschaftlichen Wirklichkeit: Zur Ontologie sozialer Tatsachen, Rowohlt, Reinbek 1997 ISBN 3499555875.-->
*Steinbrenner, Ulrike. [[2007]]. ''Objektive Wirklichkeit und sinnliche Erfahrung: Zum Verhältnis von Geist und Welt.'' Francofurti: ontos. ISBN 9783938793435.
*Varenne, Franck (2012) ''Théorie, réalité, modèle.'' Éditions Matériologiques,
*Willaschek, Marcus. [[2003]]. ''Der mentale Zugang zur Welt: Realismus, Skeptizismus, Intentionalität.'' Francofurti: Klostermann. ISBN 3465032470.
*Wright, Crispin. [[1993]]. ''Realism, Meaning, and Truth.'' Oxoniae: Blackwell
 
==Nexus externi==
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Realismus_(philosophia)"