Quantum redactiones paginae "Placentula antequadragesimalis" differant

Content deleted Content added
nomen vernaculare addidi
Linea 1:
{{Pagina non annexa}}
[[FileFasciculus:Fasnachtschüechli_dunkle_offen_1.JPG|thumb|Strues placentularum antequadragesimalium, quarum formam undatam apparet.]]
'''Placentula antequadragesimalis'''{{convertimus}} ({{Creanda|de|Schweizerdeutsch|lingua Theodisca Helvetica|linguá Theodiscá Helveticá}} ''Fasnachtschüechli'' variis orthographiis scriptum) est panificium dulce [[Helvetia|Helveticum]]. Diligitur festis hiemalibus, maxime diebus ante [[quadragesima]]m, id est [[carnelevarium|carnisprivialibus]], unde nomen originem ducit.<ref>Scilicet placentula etiam bacchabunda, carnevaria, carnisprivialis, saturnalis, aliterve dici potest.</ref> Est ex adipatis translaticiis, non modo aliquantae pro regionibus varietatis praeceptorum sed etiam appellationum vernacularum. Etsi placentulas domi vel in [[pistrina|furnariis]] manu faciunt, tamen maxima earum pars hodie ratione [[industria]]li effici et in [[Supermercatus|macello maiore]] vendi solet.
 
== Confectio ==
[[FileFasciculus:Chnöiblätze_Staatsarchiv_Bern_FN_Jost_N_142.jpg|thumb|Vetus varietas confectionis: Pistrices massam genibus inducentes tracta formant.]]
Massa e [[farina]], [[ovum|ovis]], [[lac|lacte]]te vel [[flos lactis|flore lactis]], [[saccharum|saccharo]], [[butyrum|butyro]], paulo [[sal|salis]]is fit; sunt, qui fermentum massae addant, alii [[temetum|temetis]] condiunt. Inde tracta tenuissima frustatim fistula coquinaria aut manibus dilatantur. Tum singula ex oleo vel adipe fervente percoquuntur; coquentia rudibus moventur ut undent. Denique placentulae frixae pulvere sacchari spargiuntur.
 
== Historia ==
Licet Graeci et Romani similia opera pistoria fecerint, inveniuntur in scriptis [[medium aevum|medii aevi]]<ref>In his sunt mandata publica, praecepta culinarum, ludi antequadragesimales, expensorum tabulae saeculorum xiv–xvi.</ref> primae mentiones antequadragesimalium placentularum; quarum confectiones videlicet variant aut omnino ignorantur. Id temporis adulescentibus, imprimis sociis opificum, ritus antequadragesimalis fuit per domos ire flagitatum placentulas. De flagitationibus saepe concitationes pauperum exstiterunt; [[Persona|personatipersona]]ti cum domos divitum invasissent, incolas ad cenas communes coegerunt; illos autem in puteos iacere soluerunt, qui hospitium recusaverant. Rursus, ritum flagitandi apud [[Sebastianus Brant|Sebastianum Brant]] et [[Ioannes Baptista Fischart|Iohannem Fischart]] legis nihil fuisse nisi excusationem puellas et mulieres visitandi, stupra cum iis faciendi; in Theodisca editione Basiliensi [[Stultifera Navis|''Stultiferae Navis'']] de stultis antequadragesimalibus monetur ''esse domos, quas placentulas ministrantes cautus caveat'' <ref>Sebastian Brant: ''Daß Narrenschyff ad Narragoniam'' (1494), [https://de.wikisource.org/wiki/Doctor_Brants_Narrenschiff/Von_Fassnachtsnarren cap. ''Von fasnacht narren'', vv. 21-22] («Kuecheln reicht man jn manchem huß / Do waeger wer man blib dar vß.»)</ref>; in conversione latina eiusdem capituli [[Iacobus Locher]] [[distichon]] ambiguum composuit:
«Saepe tuas [[persona|larva]] contecta subintrat in aedes / Quae tibi gallinas vulpis iniqua voret.»<ref>Jakob Locher: ''Stultifera navis mortalium'' (1572), [http://mateo.uni-mannheim.de/camena/locher2/jpg/s264.html cap. ''de larvatis fatuis'', p. 232]</ref> Ferocia ritus, quem cives diu persecuti erant, post [[reformatio]]nem abiit; anno 1599 senatus [[Basilia|Basiliensis]] sanxit, ne quis huc illuc viarum vagaretur neve placentulam flagitaret.<ref>Chartae publicae Basilienses testimonio ritus placentula flagitandi et commotionum pauperes concitantium non sunt paucae; quae res sane in multis urbibus gestae sunt.</ref> Oblectamenta antequadragesimalia semper insignia effrenationibus sunt, quarum pars esse placentulae antequadragesimales verumtamen desistunt.
 
Line 13 ⟶ 14:
 
== Appellationes ==
[[FileFasciculus:Ohne_Fasnachtskuechlein-Verpackung-Schweiz_2020-02-21_Ausschnitt.jpg|thumb|Tegmentum trilingue placentularum antequadragesimalium]]
Panificia dicuntur miracula (''merveilles'') aut [[globulus|globuli]] (''beignets de carnaval'') a Helvetiis Francogallicis, frixa antequadragesimalia (''frittelle di carnevale'') Helvetiis Italicis venduntur. Helvetii Theodisci cum placentulas fere antequadragesimales ([[Theodisce]] ''Fasnachtsküchlein'', idiomate [[Alamanni|alamannicoalamanni]]co ''Fasnachtschüechli'' vel ''Fasnachtskiechli'' ) dicant, aliis quoque nominibus utuntur:
* Panni genu inducti (''Chnöiblätz'', propter modum confectionis: massam placentularum singularium genu inductam formant). Est nomen persimile Helvetiae Francogallicae: Globuli genu facti (''beignets au genou'').
* Panni mercatuum (''Chilbiblätz'', et formae causa et venditionis, quae per mercatum fit).
* Auriculae (''Öhrli'', propter formam undatam).
* Opera elata (''Verhabni'', si fermentum massae additur).
Germani australes panificium coquunt, quod item antequadragesimale (''Fasnachtsküchle'') vocant. Sed non est idem, est genus [[laganum turgidum|lagani turgidi]].
 
== Notae ==
<references/>
 
== Fontes ==
* [https://www.patrimoineculinaire.ch/Produits#413 Inventaire du Patrimoine culinaire suisse: ''Fasnachtsküchli / Merveilles / Chiacchiere''] {{ling|Francogallice}}
* [http://www.brauchtumsseiten.de/a-z/f/fasnachtskuechlein/home.html Albert Spycher: ''Fasnachtsküchlein und Heischebrauch''] {{ling|Germanice}}