Quantum redactiones paginae "Mors" differant

Content deleted Content added
m +Bib ex en &c (1K)
Multa redegi. Excerptum catechismi Catholici addidi.
Linea 1:
{{L|-2}}
[[Fasciculus:Antônio Parreiras - A Morte do Bandeirante.jpg|thumb|Mors monstratavexillaris - ''[[Bandeirantes|BandeirantePictura]]''. Imago [[Antonius Parreiras|Antonii Parreiras]] picta.]]
[[Fasciculus:Kuoleman Puutarha by Hugo Simberg.jpg|alt=|thumb|''Kuoleman puutarha'' ('hortusHortus mortis'). [[- Pictura]] Hugonis Simberg (1906).]]
'''Mors''' {{Victio|mors|tis|f}} est finis omnium [[Biologia|biologicarum]] functionum, quibus [[animalia|animantes]] sustinentur. Nonnullae rescausae, quae mortem efficere solent, sunt [[senectus]], [[morbus|morbi]], [[homicidium|nex]], [[mors voluntaria|suicidium]], [[praedator|praedatio]], et [[alimentatio prava]]. Mors saepe censetur esse occasio ingrata et tristis propter terminum [[amor|affectionis]], quaquae cum mortuo compartiebatur, dum vivebat.
 
Omnes formas animantium moriuntur, habitent vel in [[terra (regio)|terra]], vel in [[aer|aere]], vel in [[mare|mari]]. Et omnes formae vitales [[alimentum|alimento]] egent ad mortem vitandam, tumquare ipsum [[alimentum]] est [[clavis]] vitavitae. Res alendae esse potest plures varias res in formis suis;continent ambas materiam [[biologia|biologicam]] vel non biologicam, ut [[animalia]], [[fructus]], [[gramen]], [[planta]]s, [[aqua]]m, [[Lux|lucem]] [[stella]]rum,<!--?!--> et [[aer]]em.<!--?-->
 
QuomodoMors in morte videsrevelat, facit quomodo vales, quando personas, creaturas, et animalia, amata obeunt. Sunt qui solite tristes fiant, qui tristissimi fiant, et qui tristissimi fiant, ut longissimum tempus eam vincere capiant, et certae tales personae etiam se ipsos nocent, ut [[depressio (psychiatria)|sensus negativorum]] evadere,evadant; atque sunt, qui vix tristes fiant, itaque certam imaginem mortis habeant.
 
== De morte naturali ==
Olim homines putaverunt [[homo|hominem]] mortuum esse, cum palpitatio [[cor]]dis desiissetdesiit, sed nostra aetate nos mori constat, cum opus [[cerebrum|cerebri]] terminatur. Singulae autem [[cellula]]e [[corpus|corporis]] deinceps lente, partim etiamsolum aliquibusnonnullas horishoras post mortem cerebri moriuntur.
 
Inter certaCerta mortis signa sunt livores, [[rigor mortis]], putredo, etnecnon [[vulnus|vulneravulnerationes]], quae certe [[vita]]e contraria sunt (e.g., praecisio [[caput|capitis]]).
Alia signa, sed incerta, mortis sunt:
 
Alia signa, sedverumtamen incerta, signa mortis sunt:
* absentia [[respiratio]]nis
* [[institio cordis]], id est, absentia [[Cor|cordispalpitatio]]nis [[palpitatioCor|cordis]]nis
* absentia [[pulsus]]
* siquissi quis sensu caret omnino
* [[pallor mortis]]
* [[algor mortis]]
* absentia reactionis [[pulsuspupilla]]rum ([[areflexia]] pupillarum)
* absentia reactionis [[pupilla]]e ([[areflexia]])
* obscuratio [[cornea]]e
* integralis [[musculus|musculi]] torpor
 
Inter certa mortis signa sunt livores, [[rigor mortis]], putredo, et [[vulnus|vulnera]] quae certe [[vita]]e contraria sunt (e.g., praecisio [[caput|capitis]]).
 
=== De causis mortis ===
Praecipuae mortis causae in civitatibus opulentibus sunt: [[infarctus cordis]], [[ictus (morbus)|ictus]], [[cancer (morbus)|cancer]]; olim, cum antibiotica ignota essent, fuerunt [[infectio]]nes. Etiam [[suicidium|mors voluntaria]] dumvel [[depressio (psychiatria)|depressionis]], vexationis, [[paupertas|paupertatis]] vel suae honoris{{dubsig}} causa.
 
== Quid philosophi de morte doceant ==
Linea 32:
== Quid religiones de morte doceant ==
=== [[Buddhismus|Buddhistae]] ===
Buddistae in [[reincarnatio]]nem credunt, videlicet assumptionem formae novae assumptio in singulassingulis vitasvitis. Post mortem, altera vita assumpta est secundum iudicium percedentispraecedentis vitae. Si electus vixerit probe, ei tribuenda esttribuetur conditio melior, si improbe, peior. Ista via est via ad illuminationem.
 
=== [[Christianitas|Christiani]] ===
[[Fasciculus:Mors ultima linea rerum.jpg|thumb|"Mors sceptra ligonibus aequat"—"Mors ultima linea rerum"<!--significans quod?-->]]
In [[Biblia|Bibliorum Sacrorum]] [[Liber Genesis|libro Genese]], narratur homines mori debere, quod [[Adam]] [[Eva]]que, protoparentes [[Deus|Dei]] mandati immemores, [[peccatum|peccaverint]]: "Propterea, sicut per unum [[homo|hominem]] peccatum in hunc mundum intravit, et per peccatum mors, et ita in omnes homines mors pertransiit, eo quod omnes peccaverunt" ([[Epistula ad Romanos]] 5:12).
 
Mors tamen non est putanda poena a [[Deus|Deo]] inflicta, sed mutatio vitae, quia secundum Christianos vita mutatur non tollitur, quamobrem una ex primis curis Christianorum cultus mortuorum fuit, cultus singularis proprius tantum huius religionis. Sacerdos commendat defuncti animam misericordiae Dei, invocans [[caelum|caelestes]] potestates ne eum in tenebris relinquant; postquam corpus benedicit, quia Christiani putant carnem sacram, propter quod [[sepulcretum|sepulcreta]] vocantur etiam campi sancti, scilicet sanctificati [[corpus|corporibus]] sepultorum. Cohors [[familia]]rum et amicorum comitat [[feretrum]] usque ad sepulcretum, ubi perfecta est celebratio et offerta extrema salutatio.
 
[[Religio Christiana|Christiani]] aliaeque religiones iustos mortuos [[resurrectio]]ne, qua Deus omnes iustos donaverit, ad vitam redituros esse credunt. AliiCatechismus [[reincarnatio]]nemCatholicae fieriEcclesiae possedocet: docent,"Firmiter quacredimus animaeatque vitaadeo novasperamus: affectaesicut Christus vere a mortuis resurrexit atque in alteroaeternum vivit, ita corporeetiam floreantiusti post mortem corporissuam pristini.in [[Resurrectio]]nisaeternum ergocum aliaChristo estvivent ratio,resuscitato aliaqui eos ultimo die resuscitabit.<ref>[[reincarnatio]]nishttp://www.vatican.va/archive/catechism_lt/p123a11_lt.htm#ARTICULUS%2011%20%C2%ABCREDO%20CARNIS%20RESURRECTIONEM%C2%BB] citatum die 16 Novembris 2016</ref>
 
== Ius ==
Linea 46:
 
== "Mors" dicta sententiis ==
* ''[[Laudes Creaturarum]]'', a [[Franciscus Assisiensis|Sancto Francisco Assisiensi]] cirac annum [[1224]] conscriptae:
::Laudatus sis, mi Domine,
::Propter sororem mortem corporalem,
::Quam nullus homo vivens potest evadere.
::Vae illis, qui morientur in peccatis mortalibus;
::Beati illi, quos reperiet in Tuis sanctissimis voluntatibus,
::Quia secunda mors non faciet eis malum.
 
* ''Ad mortem festinamus'', [[hymnus]] ex [[liber|libro]] [[lingua Catalana|Catalano]] ''Llibre Vermell de Montserrat'' anno [[1399]]:
::Vita brevis breviter in brevi finietur,
Line 52 ⟶ 60:
::Ad mortem festinamus peccare desistamus.
::Ni conversus fueris et sicut puer factus
::Et vitam mutaveris in melioresmelio a res actus,
::Intrare non poteris regnum Dei beatus.
::Ad mortem festinamus peccare desistamus.
Line 85 ⟶ 93:
*[[Vita aeterna]]
{{div col end}}
 
==Notae==
<references/>
 
==Bibliographia==