Quantum redactiones paginae "Chilia" differant

Content deleted Content added
No edit summary
m Nonnulla emendata, ut puto
Linea 2:
{{pro pagina discretiva vide|Cilia (discretiva)}}
{{Capsa civitatis Vicidata}}
'''Chilia'''<ref>{{Egger SL|81}}: Chilia, ae, ''f.'' — Nomen ab autochthonibus, quos «Indos» appellant, est deductum, sed de vera interpretatione non consentiunt philologi. Chilienses, ium; Chiliensis, e.</ref> seu '''Chile'''<ref>Cf. {{CathHierDiocese|sacl|Archidioecesis Sancti Iacobi in Chile}}</ref><ref>"... regni Chiles ...": vide "[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof2/s0637a.html Insula Johannis Ferdinandi]" in {{Hofmannus}}</ref><ref>''Rudimenta geographica & heraldica – Anfangsgründe der Erdbeschreibung und Heraldik, in lateinischer und deutscher Sprache, zum Gebrauche der Schulen. Neue, vermehrte, und mit Kupfern verbesserte Auflage.'' Augsburg, 1794, p. 272</ref> (ita et [[Hispanice]]), plenius '''res publica Chile'''<ref>"Respublica Chile" {{Google Books|iXZYAAAAcAAJ|p. 172}}</ref> est civitas in [[America Meridionalis|America Meridionali]]. Finitimae ei sunt [[Argentina]], [[Bolivia]], [[Peruvia]]. ChiliaChiliam acenties 15quinquagies milibuscentena miliummilia hominum inhabitaturincolunt. Caput est urbs [[Sanctiacobi]]. Socius est [[CSN]], [[APEC]], [[OEA]], et [[ONU]].
 
== Geographia ==
Chilia est angustum [[terra]]e spatium inter [[Andes]] montes et [[Oceanus Pacificus|Oceanum Pacificum]]. Plus quam 5,000quinque milia [[km]] longum est a [[septentrio]]nenibus ad [[meridies|meridiem]], propterquapropter quodcomplura et pluravaria [[clima]]ta habet: aquae [[deserta|desertis]] usque ad, [[silva]]ms aliaque telluris genera comprehendunt.
 
AdChiliae Chiliam tamenetiam multae [[insula]]e pertinentsunt, praesertim veroimprimis in australibus regionibus Aicetzenina Magellanicaque, et [[Insula Paschalis]] in [[Oceanus Pacificus|Oceano Pacifico]].
 
Chilia dominaresibi territoriumimperium territorii in [[Antarctica]] postulat, quod inter [[meridianus|meridianos]] 53 et 90 occidentibuslongitudinis iacetoccidentis situm est, ut in deorsum tabula videturinfra indicatur.
 
=== Urbes ===
Linea 27:
== Historia ==
''Vide etiam: [[Historia Chilensis]]''
* PriusquamAnte [[America]]e discooperimentumm anno [[1492]], repertam ab [[indigena|indigenis]] variis incolabaturincolebatur, inter quos notissimi sunt [[Imperium Incarum|Incae]] et [[Mapuche]]s.
* Anno [[1520]], [[Ferdinandus Magellanus]], primus inter Europaeos [[Terra Ignis]] visitavitvisit etillique illanomen dedit nomenimposuit.
* Anno [[1540]], [[Didacus de Almagro]] venit in Chiliam ex [[Peruvia]] in Chiliam venit et [[colonizatio|colonias deducere]] coepit. Anno [[1541]], civitascivitatem [[Sanctiacobi]] condidit.
* [[18 Septembris]] Annianni [[1810]] dicitur independentia initium habuissecepisse, anno autem [[1818]] Bellum Independentiae finiitfinitum est die [[5 Aprilis]].
* Annis [[1879]] et [[1882]], proelia habuitfacta sunt adversus Rebusres Publicispublicas Peruviae et [[Bolivia]]e.
* Anno [[1891]], Bellumbellum Domesticumdomesticum fuit, in quo Praesespraeses [[Ioseph Emmanuel Balmaceda]] seipsosemet ipsum occidit.
* Die [[11 Septembris]] [[1973]], Praesespraeses [[Salvator Allende]] seipsumse ipsum occidit cum Duxdux (et posteadeinde Praesidenspraeses) [[Augustus Pinochet]] potestatemrem vipublicam acquisivitcepisset.
 
== Administratio ==
[[Fasciculus:Mapa administrativo de Chile.png|thumb|200px|Regiones Chilenses]]
[[Fasciculus:Pueblo de San Pedro de Atacama 2013-09-21 11-52-31.jpg|thumb|200px|Atacamae]]
AbEx anno 1978 Chilia in [[regio|regiones]] divisa esterat<ref>Ministerium Rerum Domesticarum Chilensis (10 Octobris 1978). [http://bcn.cl/1mh72 «Decreto ley 2339 de 1978»] (HTML).</ref>, quae simulipsae subdivisae sunterant in [[provincia|provincias]] et provinciae rursum in [[commune|communacommunia]]<ref>Ministerium Rerum Domesticarum Chilensis (26 Octobris 1979). [http://bcn.cl/1q22f «Decreto ley 2867 de 1979»] (HTML).</ref><ref>Ministerium Rerum Domesticarum Chilensis (26 Octobris 1979). [http://bcn.cl/1ptv7 «Decreto ley 2868 de 1979»] (HTML).</ref>. Anno 2015, Chilia divisa in 15 regiones<ref name=":0">Ministerium Rerum Domesticarum Chilensis. (5 Aprilis 2007). [http://bcn.cl/1m3ta «Ley 20174 de 2007»] (HTML).</ref><ref name=":1">Ministerium Rerum Domesticarum Chilensis. (11 Aprilis 2007). [http://bcn.cl/1mbj5 «Ley 20175 de 2007»] (HTML).</ref>, 54 provincias et 346 communacommunia divisa est<ref>Institutum Nationale Rerum Statisticarum Chilense (18 Martii 2008). [http://www.ine.cl/canales/chile_estadistico/territorio/division_politico_administrativa/pdf/DPA_COMPLETA.pdf «División político-administrativa y censal, 2007»] (PDF): p. 12. <small>ISBN 978-956-7952-68-7</small>.</ref>.
 
Regiones numerisnotis numeralibus Romanis designantur praeter [[Regio Metropolitana Iacobopolis|Regionem Metropolitanam Iacobopolis]], quae cumpro RMnumero litterasXIII designaturlitteris proRM numero XIIIdesignatur. In origineInitio 13 regiones erant atque numeri obex ordinemordine a septentrionibus ad septentrione-austrum assignati sunt praeterpraeterquam RegionemRegioni MetropolitanamMetropolitanae, quae ultima erat. Anno 2007 autem regiones XIV et XV creatae sunt<ref name=":0" /><ref name=":1" />.
 
Haec sunt regiones a septentrioneseptentrionibus ad austrum ordinataeenumeratae:
* XV. [[Regio Aricensis Parinacotensisque]] (caput [[Arica]])
* I. [[Regio Tarapacensis]] (caput [[Iquique]])
Linea 62:
[[Cultura]] Chilensis originem remotam habet in culturis indigenarum et Hispanicorum coloniae temporis.
=== Indigenae ===
* [[Imperium Incarum|Incae]], notissimi inter indigenis Americanis, qui parspartem territorii habebant in regione septentrinaeseptentrionali Chiliae hodiernae obtinebant.
[[Fasciculus:Lautaro (de Pedro Subercaseaux).jpg|thumb|200px|Lautaro, dux Mapucheum]]
* [[Mapuche Indi|Mapuches]] (id est Gentes Terrae), natio agricolarum et figulorum et militum fortium, appellati "Aucae" (id est Hostes) ab Incis Peruviae et Araucani ab Hispanis. Habitabant a fluvuiofluvio Tzuapa usque ad dimidiam partem septentrionalem Magnae Insulae Tzilvis (Chiloé). Lingua MaputziumMapuchium est "Mapudungún".
* [[Rapanui]], incolae Polynesiae Insulae Paschalis (Isla de Pascua), qui ''[[moai]]'' monumenta fecerunt.
=== Litterae ===
Linea 76:
 
== Oeconomia ==
Chilia magnoperemagnam varietatem crudarum materiarum productrix estgenerat. Inter maximosmaximas est mundi productoresprocuratrices [[aes|aeris]] et [[salmo]]nemnis. Etiam fructapoma et vinum in alias civitates exportat, quasquae sunt fontes principales pecuniarum civitatis.
 
Maturitas oeconomica Chiliae est inter optimas [[America Latina|Americae Latinae]]<ref>[http://www.economist.com/theworldin/international/displayStory.cfm?story_id=3372495&d=2005 The Economist]</ref>. UtCuius signum istorumest, quod pars gentis quae [[interrete|interreti]] et [[telephonum gestabile|cellularescellularibus telephonatelephonis]] utans estutitur inter maximas illius regionis est<ref>[http://www.weforum.org/site/homepublic.nsf/Content/Global+Competitiveness+Programme%5CGlobal+Information+Technology+Report]</ref>.
 
== Chilenses Noti ==