Quantum redactiones paginae "Iaponia" differant

Content deleted Content added
m →‎Etymologia: ~ (1K, 10K)
m Iapnonia→Iaponia &c (1K, 10K)
Linea 1:
{{LLatinitas|-2}}
{{Capsa civitatis Vicidata}}
'''Iaponia'''<ref>Confer titulum ''{{Vicifons|Descriptio Regni Iaponiae}}'' apud Vicifontem. "Japonia" apud {{Lexfons}}</ref> ([[character Sinicus|notis]] [[Iaponice|Iaponicis]] 日本, [[litterae Latinae|Latinis]] ''Nihon'' vel ''Nippon'', publice 日本国 vel ''Nippon-koku'' 'Civitas Iaponiae') est [[civitas sui iuris]] in [[occidens|occidentale]] [[Oceanus Pacificus|Oceano Pacifico]] sita, ubi permultas prope [[Sinae|Sinas]], [[Corea]]m, [[Russia]]m [[insula]]s tenet atque administrat, praeter orientale [[Asia]]e [[continens|continentalislitus]] [[lituscontinens|continentalis]] iacet, et a [[Mare Ochotense|Mari Ochotensi]] septentrione ad [[Mare Sinense Orientale]] et [[Res publica popularis Sinarum|Sinas]] austroccidentales patet.
 
Iaponicum [[nomen proprium|nomen]] [[kanji]]ense 'solis originem' significat, et civitas Terra Solis Orientis saepe appellatur. Iaponia [[stratovulcanus|stratovulcanicum]] [[archipelagus]] ex insulis 6852 fere consistit. Quattuor maximae [[Honsua]], [[Esonia]], [[Ximum]], et [[Sicocus]] sunt, quae 97 centesimas [[area (geometria)|areae]] terrestris Iaponicae constituunt et insulae domesticae saepe appellantur. Civitas in [[Index praefecturarum Iaponiae|praefecturas]] 47, in [[regiones Iaponiae|regiones]] octo divisa est, [[Esonia]] septentrionalissima praefectura et [[Okinawaënsis|Okinawaënsi]] australissima. Numerus incolarum 127 millionum est, loco decimo in toto orbe terrarum. Iaponienses 98.5 centesimas e toto numero incolarum Iaponiensi constituunt. Circiter 9.1 milliones hominum [[Tokium|Tokii]] [[caput (urbs)|capite]] [[habitatio|habitant]].<ref>[http://www.metro.tokyo.jp/INET/CHOUSA/2014/02/60o2r100.htm「東京都の人口(推計)」の概要(平成26年2月1日現在])] (Gubernium Metropolitanum Tokiensi, 2014), Iaponice et Anglice scriptum.</ref>
 
[[Archaeologia|Archaeologicae]] investigationes Iaponiam tam primigenie quam [[Palaeolithicum|Palaeolithico Superiore]] periodo habitatam esse indicant. Prima scripta Iaponiae mentio est in [[Historia Sinica|historiae Sinicae]] textibus e [[saeculum 1|saeculo 1primo ADp.C.n.]]. Aliis e regionibus affectiones, praesertim e [[Res publica popularis Sinarum|Sinis]], quas interclusionis periodi sequuntur, imprimis ex [[Europa Occidentalis|Europa Occidentali]], [[Historia Iaponiae|historiam Iaponiae]] depinxerunt.
 
E [[saeculum 12|saeculo XII]] usque ad annum [[1868]], Iaponia aba successivis feudalibus militaribus [[Shogun|shōgun]]ibus regiturregebatur qui rexerunt in nomine [[Imperator Iaponiae|Imperatorisimperatoris]] rexerunt. IapnoniaIanonia longamlongum interclusionis periodumtempus intravit ineunte [[saeculum 7|saeculo VII]], quae anno [[1853]] finivit, cum classis [[StatunitensisCivitates Foederatae|Civitatum Foederatarum]] classis Iaponiae ut se ad [[Humanus Cultus Occidentalis|Occidentem]] aperiret instavit{{dubsig}}. Post paene duo intestini conflictus insurrectionisque decennia, Domus Imperialis politicum imperium anno [[1868]] recuperavit, iuvantibus aliquot gentibus e [[Dominatus Choshuensis|Choshu]]<ref name="Choshuensis">Confer binomen "Ficus choshuensis".</ref> et [[Dominatus Satcuma|Satcuma]]<ref name="Satcuma">[https://www2.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof2/s0578a.html Lexicon Universale Hofmann], ubi dicitur "Satcuma, ''Satcuma'', in Ximoa".</ref> seu [[Dominatus Satsumaensis|Satsuma]]<ref name="Satsumaensis">Confer binomen "Chryseofusus satsumaensis".</ref> et [[Imperium Iaponicum]] conditum est. Exeunte [[saeculum 19|saeculo XIXduodevicensimo]] et ineunte [[saeculum 20|saeculo XXvicensimo]], victoriae in [[Primum Bellum Sino-Iaponense|Primo Bello Sino-Iaponensi]], [[Bellum Russo-Iaponicum|Bello Russo-Iaponico]], et [[Primum bellum mundanum|Primo bello mundano]] Iaponiam suum imperium per crescentis militarismi periodumtempus expandere sivit. [[Secundum Bellum Sino-Iaponense]] anni [[1937]] se expandit in partem [[Secundum bellum mundanum|Secundi belli mundani]], quod finem habuit anno [[1945]] post [[bomba atomica|bombas atomicas deiectas]] [[Hirosima]]e et [[Nagasacum|Nagasaci]] et Iaponicam deditionem. Ex adoptione recensae [[Constitutio Iaponiae|constitutionis]] diei [[3 Maii]] anni [[1947]], occupante Praefecto Supremo Virium Foederatarum (Anglice ''Supreme Commander for the Allied Powers''; acronymo ''SCAP''), Iaponia unitariam parlamentariam [[Monarchiamonarchia constitutionalis|monarchiam constitutionalem]] cum [[Imperator Iaponiae|Imperatoreimperatore]] et electa [[potestas legifera|potestate legifera]] [[Diaeta Nationalis|Diaeta Nationali]] (Iaponice 国会) nuncupata retinuit.
 
Iaponia societatum [[Societas Civitatum Asiae Meridionalis et Orientalis|ASEAN Plus]], [[Nationes Unitae|Nationum Unitarum]], [[Ordo oeconomicae cooperationi et evolutioni favendis|OECD]], [[G7]], [[G8]], et [[G20]] socia est, et putatur una maximasex maximis apud civitates.<ref>[https://www.the-american-interest.com/2015/01/04/the-seven-great-powers/ "The Seven Great Powers"] (Anglice). American-Interest. Inspectum Kalendis Iuliis anni 2015.</ref><ref>T. V. Paulus (Paul); Iacobus (James) J. Wirtz; Michael (Michel) Fortmann (2005)., [https://books.google.es/books?id=9jy28vBqscQC&pg=PA59&dq=&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false "Great+power" ''Balance of Power''] (Anglice). CFA: (State University of New York Press, 2005. pp.), 59, 282. ISBN 0-7914-6401-6.</ref><ref>Baron, Joshua (die 22 Ianuarii anni 2014)., ''Great Power Peace and American Primacy: The Origins and Future of a New International Order'''. CFA: (Palgrave Macmillan). ISBN 1-137-29948-7.</ref> Natio tertiam maximam oeconomiam in toto orbe terrarum secundum [[PDG]] et quartam maximam oeconomiam in toto orbe terrarum secundum [[PAP]] habet. QuoqueEtiam in toto [[tellus|orbe terrarum]] quarta maxima exportatoria et importatoria natio est.
 
Natio ex valde perito mercatu laboris proficit, et est apud valde educatissimas{{dubsig}} nationes in toto orbe terrarum, cum una e maximis centesimarum portionibus suorum civium [[gradus academicus|gradum]] [[educatio superior|educationis superioris]] habentium.<ref name="OECD">[https://stats.oecd.org/ "OECD.Stat Education and Training > Education at a Glance > Educational attainment and labor-force status > Educational attainment of 25–64 year-olds"] (Anglice et Francice). [[OECD]].</ref> Quamquam Iaponia officialiter suum ius decernendi belli renuntiavit, modernashodiernas res militares cum octavo maximo militari dispensatione oeconomica in toto orbe terrarum servat,<ref>[http://www.sipri.org/research/armaments/milex/resultoutput/15majorspenders "SIPRI Yearbook 2012–15 countries with the highest military expenditure in 2011"]. Sipri.org. Archivatum ex originali die 28 Martii anni 2010. Inspectum die 27 Aprilis anni 2013.</ref> quibus Iaponia utitur muneribus [[Defensio personalis|defensionis sui ipsius]] et servandae pacis utitur. Iaponia valde evoluta natio est cum altissimis vivendi gradu et [[Index progressus humani|indice progressus humani]]. Cuius cives altissima exspectatione vitae et tertio minimo mortuorum infantium indice in toto orbe terrarum fruuntur. Iaponia clara est propter suam historicam latamque [[cinematographia]]m, suam valentem [[musica]]e industriam, suam opulentam [[coquina]]m, et suas praecipuas contributiones scientiae hodiernaeque technologiae.<ref>[http://apps.who.int/gho/data/node.main.688?lang=en "WHO Life expectancy"] (Anglice). [[Ordo mundi sanitarius]]. Kalendis Iuniis anni 2013. Inspectum Kalendis Iuniis anni 2013.</ref><ref name="Table A">[https://www.un.org/esa/population/publications/wpp2006/WPP2006_Highlights_rev.pdf "Table A.17"] (PDF) (Anglice). ''United Nations World Population Prospects, 2006 revision''. [[Nationes Unitae]]. Inspectum die 15 Ianuarii anni 2011.</ref>
 
==Etymologia==
Linea 23:
[[Fasciculus:Mōko Shūrai Ekotoba 2.jpg|thumb|300px|left|''[[Moko Shurai Ekotoba]].'' [[Pictura]] praeclarissima bellum cum oppugnatoribus [[Mongolia|Mongolicis]] depingit.]]
{{main|Historia Iaponiae}}
Fama est Iaponiam principium cepisse a [[Jimmu]] imperatore (神武天皇, Jinmu-tennō) [[Amaterasu]] [[dea solis]] (nam solem Iaponi pro dea habebant) edito, qui gente sua in regionem[[regio]]nem [[Yamato]] inducta genus Iaponicum procreavit. Exin novus populus, etsi longum per tempus a [[Seres|populo Serico]] vicino, ad quem duces prisci Iaponiae legatos de amicitia ac societate petenda miserant, litteras, [[religio]]nem, [[philosophia]]m inducere solebant, tamen non totas artes suas neglegebat atque, postquam [[caput ad(urbs)|caput]] novam urbemad [[Meacum]] (都, Miyako) novam urbem motum est, aetasque quae [[Heian]] dicitur inita est, et [[littyerae|litteris]] et [[poesis|poetica]] et [[educatio|eruditione]] ita effloruit, ut tale [[monumentum]] litterarum quale ''[[Genji Monogatari]]'' a [[Murasaki Shikibu]] scriptum in publicum promeret.
 
Hactenus cum imperium nondum milites [[samurai]] appellati tenerent, tamen opibus atque auctoritate crescentes, quorum praesertim duae praecipuae gentes, nomine [[Minamoto]] et [[Taira]], longe ad caput Meacum capiendum imperiumque imperatoris proeliatae erant, tandem per totam Iaponiam bellum civile, quod [[Bellum Genpei|Genpei]] appellatum est, anno [[1180]] commoverunt. Minamoto autem gentis pater, nomine [[Minamoto no Yoritomo|Yoritomo]], cum bellum victor confecisset, Taira victa, sese ''[[shogun]]'' (将軍, shōgun) vel ducem ad barbaros domandos imperatorem captum iubens anno [[1192]] ''[[bakufu]]'' (幕府) constituit, quod septingentos fere per annos populi Iaponi unum regnavit.{{dubsig}}
Linea 29:
Anno [[1854]], [[Matthaeus Calbraith Perry|Matthaeus Perry]] praefectus classis Americanus legatusque ad mercaturas cum Iaponis faciendas missus cum bis depulsus esset, quod ''bakufu'' alienigenos mores ac consuetudinem aspernaretur, vi commercio concedi adegit. Postea imperator iuvenis [[Meiji]] deiciendum bakufu, quod ab inerte Tocugava gente tenebatur, renovandumque sibi imperium esse ratus, quamquam hactenus longe, ut dictum est, impotentes essent prius imperatores, bello civili multos per annos gesto tandem exercitum shogunalem superavit. Imperio restituto vicinas nationes, sicut Coreanos et Seres, sibi subicere cupiens et res militaris et rei publicae curationem exemplarum occidentalium moribus innovare coepit, ut brevi tempore imperium per orientalia Asiae praestaret.
 
[[Bellum Orbis Terrarum Secundum|Secundo bello]] per orbem terrarum exorto iamque bello inlato in Coream, Seres, [[Philippinae|Philippinas]] et ceteras gentes, Iaponi duces militares aeroplana bombifera in [[Portus Margaritarius|Portum Margaritarium]], ubi naves longas tenebant Americani, quia bella per Seres ceterasque gentes Asianas, ut ante dictum est, gesta ab hac gente vehementer recusati essent, immisserunt. Bellum igitur cum Americanis sumptum est. Anno [[1945]], cum ab Americanis Iaponiae iam quasi franctae duabus urbibus, id est [[Hirosima]]e et [[Nagasacium (urbs)|Nagasacio]], [[bomba atomica|bombae atomicae]] demissae essent, bellum tandem ab [[Hirohito]] imperatore depositum est, unde renovata est constitutio nationis, iure bellandi in aeternum dimisso, populus autem non ad arma sed ad [[negotium]] et [[commercium]] operam dabat, ut hodie una sit e divitissimis praeclarissimisque [[ars utilis|artibus utilibus]] gentibus orbis terrarum.
 
== Geographia ==
Linea 40:
In eadem qua positum est Tokium regione Kanto praeclarissimus et per Iaponas terras sublimissimus stat ignifer [[mons Fuji]] (富士山), qui et saepe a diligentibus pingitur et quotannis permultos peregrinos accipit. Lacus autem illustrissimus [[Lacus Biva|Bivaco]] (琵琶湖) vel Biva est, haud longe a Meaco situs scriptoribusque, quia pulcherrimum haberent lacum, ab antiquis Iaponis laudatus. E quibus unus, nomine Koso, monachus Buddhicus lacum quondam circumcolens, de nomine eius "Bivaco" inquit "terra pura est deae [[Benzaiten]], quae insulam placentem Chikubu, quod forma eius maxime [[biva]] (id est lyra Iaponica) accedat, in medio lacu incolit."<ref>Yoshihiro Kimura (2001), ''Biwako -sono koshō no yurai-'' [Lacus Biwa, origo nominis] (Hikone: Sunrise Publishing), ISBN 4-88325-129-2.</ref>
 
Maxima pars Iaponorum pars, quodquae 72 fere centesimae pagorum Iaponiae montani sunt loci, urbes habitant, quarum princeps et quae plurimi incolae habet urbs [[Tokium]] est. Ceterum permulti sunt qui in regione Kansai incolant. Urbes amplissimae sunt [[Tokium]], [[Yocohama]], [[Osaca]], [[Nagoia]], [[Sapporo]], [[Cobeum]], [[Meacum]], [[Fucuoca]].
 
== Rei publicae curatio ==
Linea 58:
=== Adsectationes caeli ===
[[Fasciculus:Kibo PM and ELM-PS.jpg|thumb|[[Kibo (laboratorium Stationis Spatialis Internationalis|Kibō]], [[laboratorium]] scientificum in [[Statio Spatialis Internationalis|Statione Spatiali Internationali]].]]
Societas nationalis ad caelum vel [[spatium (astronomia)|spatium caeleste]] adsequendum, nomine ''[[Japan Aerospace Exploration Agency]]'' vel brevi ''JAXA'', artibus et ad [[rocheta]]s propellendas et ad [[satelles artificiales]] fabricandos operam dare solet. Quae anno [[2008]], cum [[statio spatialis internationalis]] a diversis gentibus construitur, [[laboratorium]] scientificum, nomine ''[[Kibo (laboratorium Stationis Spatialis Internationalis|Kibō]]'' (id quod sibi "'spem"' velit), ut ad stationem adiungeretur praebuit. Inita autem sunt consilia primum [[speculatrum spatiale|speculatri]] ''[[Akatsuki (speculatrum spatiale)|Akatsuki]]'' appellati ad [[Venus (planeta)|Venerem caelestem]] immittendi,<ref>[http://www.jaxa.jp/projects/sat/planet_c/index_e.html ''Venus Climate Orbiter "AKATSVKI" (PLANET-C)''] {{ling|Anglice}} apud ''[[Japan Aerospace Exploration Agency]]''. Creatio indictum.</ref><ref>[http://www.isas.jaxa.jp/e/enterp/missions/planet-c/index.shtml ''Venus Meteorology AKATSVKI (PLANET-C)''] {{ling|Anglice}} in ''[[Institute of Space and Astronautical Science]]''.</ref> deinde parandi ''[[BepiColombo|Mercury Magnetospheric Orbiter]]'' (Latine, si licet, "'Circumrotatoris Magnetospherici Mercurialis"') ut emittatur ad annum [[2016]],<ref>[http://spaceflightnow.com/news/n1203/05bepicolombo/ ''ESA says BepiColombo will stay on budget despite delay''] {{ling|Anglice}} in ''[[Spaceflight Now]]''. A [[Stephanus Clark|Stephano Clark]] die [[5 Martii]] [[2012]] creatum.</ref> postremo coloniae[[colonia]]e in lunaribus[[luna]]ribus terris ad annum [[2030]] ponendae et muniendae.<ref>[http://www.moondaily.com/reports/Japan_Plans_Moon_Base_By_2030_999.html ''Japan Plans Moon Base By 2030''] {{ling|Anglice}} in ''[[Moon Daily]]''. Creatum die 3 Augusti 2006.</ref>
 
=== Machinae electronicae ===
Linea 64:
 
== Artes subtiles ==
<!--Scribenda sectio-->
* [[Anime]]
* [[Gagaku]]
Line 78 ⟶ 77:
* [[Camicaze]]
* [[Candies]]
*[[Ikebana]]
* [[Imperatores Iaponiae]]
* [[Index Fontium Latinorum de Iaponia]]<!--
Linea 83:
* [[Morning Musume]]
* [[Nihonjinron]]
* [[Perfume]]{{dubsig}}
* [[Philatelia Asiana]]
*[[Shinto]]
*[[Ukiyo-e]]
{{div col end}}