[[Fasciculus:Fliegende Blätter Band 1 (München 1845) Nr. 21 S. 168.png|thumb|400px|''Et'' tironianum (cum signo litterae [[r rotunda]]e simili) in imminutione ''etc.'' in [[impressio]]ne [[Germania|Germanica]] anni [[1845]] [[Fraktur]] adhibet.]]
'''Notae tironianae''' sunt systema [[tachygraphiastenographia|tachygraphicum]] (vel [[nota]]rum) quod a [[Marcus Tullius Tiro|Marco Tullio Tirone]], scriba [[Cicero]]nis, excogitatum esse habetur. Systema in quattuor milia fere notarum olim constitit, [[antiquitas|antiquitate]] aliquantum ad quinque milia signorum amplificatum. Notae tironianae [[Medium Aevum|medio aevo]] [[Europa]]eo in [[monasterium|monasteriis]] doctae sunt, cum systema ad circa tredecim milia signorum amplificaretur (vide [[immutationes scribales]]<!--scribal abbreviations-->).<ref name=Guenin1908>Louis-Prosper Guénin et Eugène Guénin, ''Histoire de la sténographie dans l'antiquité et au moyen-âge; les notes tironiennes' '(Lutetiae: Hachette, 1908), OCLC 301255530.</ref> Usus notarum tironianarum ex [[saeculum 11|saeculo undecimo]] imminutus est, sed nonnulli usus per [[saeculum 17|saeculum septimum decimum]] videri possunt.<ref name=Mitzschke1882>Paul Gottfried Mitzschke, Justus Lipsius, et Norman P. Heffley, ''Biography of the Father of Stenography, Marcus Tullius Tiro: Together with the Latin Letter, "De notis", Concerning the Origin of Shorthand'' (Brooklyn Novi Eboraci, 1882), OCLC 11943552.</ref><ref name=Kopp1965>Ulrich Friedrich Kopp et Bernhard Bischoff, ''Lexicon Tironianum'' (Osnabrück: Zeller, 1965), OCLC 2996309.</ref> <!--
