Quantum redactiones paginae "Thomas Hobbius" differant
Content deleted Content added
Neander movit paginam Thomas Hobbesius ad Thomas Hobbes praeter redirectionem: Sic se ipsum latine nuncupavit. |
mNo edit summary |
||
Linea 1:
{{latinitas|1}}
[[Fasciculus:Thomas Hobbes (portrait).jpg|thumb|'''Thomas Hobbes''' a [[Ioannes Michael Wright|Ioanne Michaele Wright]] pictus ([[National Portrait Gallery (Londinii)|National Portrait Gallery]])]]
'''Thomas Hobbes''' Malmesburiensis<ref>Quo nomine se ipsum appellavit; e.g. [http://archive.org/stream/operaphilosophi00molegoog#page/n6/mode/2up ''Thomae Hobbes Malnmesburiensis opera philosophica'', II], Epistola dedicatoria; [http://archive.org/stream/operaphilosophi03molegoog#page/n12/mode/2up ''Thomae Hobbes Malnmesburiensis opera philosophica'' III], p. viii. — Praeterea '''Thomas Hobbius''' nuncupari voluit, sicut [https://books.google.fi/books?id=IuURAAAAIAAJ&printsec=frontcover&hl=fi#v=onepage&q&f=false ''De cive''], p. xiv. Etiam '''Thomas Hobbesius''' postea appellatus est, e.g. {{Google Books|jEgD1uGfPlsC|vide p. 34}}. </ref> (iuxta [[Malmesburia]]m [[5 Aprilis]] [[1588]] natus; mortuus in [[Hardwick Hall]] [[Anglia]]e, [[4 Decembris]] [[1679]]), fuit [[philosophus]] [[Anglia|Anglicus]], propugnator [[materialismus|materialismi]]. Itaque omnia in motu et materia consistere cogitavit. [[Dualismus|Dualismum]] [[Renatus Cartesius|Cartesianum]] denegans animam hominis dixit mortalem esse. Doctrinis neoaristotelicis [[Galilaeus Galilaei|Galilaeum]] et [[Petrus Gassendus|Gassendum]] praetulit, sed sine dubio id quod de [[philosophia politica]] disseruit maximam sui famam posteritati reliquit. Inter [[liber|libros]] quos scripsit, ''Leviathan'' ([[1651]]) maxime innotuit.
== Vita ==
Thomas Hobbes in paroecia [[Westport (Wiltonia)|Westportensi]] comitatus [[Wiltoniensis comitatus|Wiltoniensis]] haud procul a [[Malmesburia]] natus est die [[5 Aprilis]] [[1588]]. [[Pater]], etiam Thomas appellatus, curatus sive pastor vicarius paroeciae Westportensis, vir rudis et illiteratus fuit. Accidit ut pater cum collega ante aedes ecclesiae quondam alapis et pugnis rixatus in fugam se daret neque umquam reverteretur. De [[mater|matre]] ignoramus, sed tutelam puero praebuit Franciscus patruus, qui negotiis prosperitatem sibi consecutus erat.
Iam quadrimus Thomas legere, scribere, nec non numerare sciebat. Octo annos natus [[schola|ludum grammaticum]] frequentare coepit, qui eum linguas [[Aevum Classicum|classicas]] docuit. Quattuordecim annos natus in [[Universitas Oxoniensis|Universitatem Oxoniensem]] ascriptus linguis classicis studuit ac doctrinam neoaristotelicam degustavit, haud magno ardore quamquam logicis excellebat.
Gradum Baccalaurei Artium anno [[1608]] assecutus amanuensis et [[tutor]] apud [[domus Cavendish|familiam Cavendish]] collocatus est in Hardwick Hall, perque totam vitam, exceptis paucis annis intermissis, cum serie illa comitum [[Devonia]]e alius alio succedentium familiaritate coniunctus est. Quae familiaritas effecit ut maximam ei [[bibliotheca]]m privatam sibi parare, peregrinationes facere, homines auctoritate graves cognoscere liceret.
=== Peregrinationum tutor ===
Anno [[1610]] primam [[peregrinatio]]nem (sive [[Grand Tour]]) suscepit una cum Gulielmo Cavendish (1590–1628), filio patroni (et qui patre mortuo anno 1626 comes secundus Devoniae creatus est). De hoc itinere paene nihil certi scimus, sed constat peregrinatores [[Venetia]]m pervenisse, nam tum temporis nemo iuvenum peregrinatorum Anglicorum vix facere potuit, quin [[Respublica Veneta|Serenissimam Rempublicam Venetam]] proficiscerentur. Venetiae Cavendish et Hobbes Fulgentium Micantium, amanuensem [[Paulus Sarpius|Pauli Sarpii]], adierunt. Micantius et opera Francisci Bacon italice edenda procurabat. Haec salutatio maximi momenti fuit, nam Cavendish alacre commercium litterarum cum Micantio iniit. Itaque Hobbes, qui litteras italice scriptas anglice rescribebat, didicit, quid de republica regenda cogitaret Paulus Sarpius (1552-1623), frater [[Ordo Servorum Mariae|Ordinis Servorum Mariae]], consiliator Reipublicae Venetae, homo doctissimus, qui destinatus imperio papae adversabatur. Hoc itinere Hobbes persuasus esse videtur, ut consilium philosophandi abiceret seque studiis auctorum Graecorum et Latinorum daret. Sequitur silentium duodeviginti fere annorum, donec anno 1628 [[Thucydides|Thucydidis]] ''Bellum Peloponnesiacum'' a se anglice redditum publici iuris fecit. Quo facto non solum id egit, ut litteris classicis faveret, sed etiam, ut [[democratia]]m [[monarchia]] inferiorem esse probaret. Nam Thucydides putabat notitiam temporum praeteritorum utilem esse, si quis velit exempla prudenter agendi concipere. Itaque Hobbes dixit Thucydidem hominibus inter tumultus civiles laborantibus memorare antiquos democratiam parvi existimasse.
Eodem anno Gulielmus Cavendish peste confectus obiit, et Hobbes a vidua demotus est. Anno proximo mandatu Gervasii Clifton (1587–1666), baronetti de Clifton Hall, peregrinationem suscepit cum filio huius tutor faciendam. Per [[Lutetia]]m et [[Lugdunum]] iter fecerunt Venetiam petentes, sed bello de successione [[Mantua]]e inter Hispanos et Francicos 1629–1630 gesto impediti in [[Genava]]m pervenerunt, unde Hobbes per litteras ad Gervasium Clifton missas de vicibus itineris narravit. Inde iter ad [[Aurelianum]] direxerunt ibique aliquamdiu manserunt.
Exeunte anno 1630 in patriam rediit, at non ad Gervasium Clifton sed ad familiam Cavendish, ut tutor fieret Gulielmi Cavendish (1617–1684), filii illius Gulielmi, cuius tutor antea fuerat. Ab anno fere [[1628]], aliquot res ita confluxerunt, ut Hobbes ad scientiam et philosophiam converteretur. Fertur in quadam bibliotheca [[Euclides|Euclidis]] ''Elementa'' fortuito inspexisse et statim geometriam adamavisse propter concinnitatem demonstrationum. Praeterea post reditum suum cognovit [[Gulielmus Cavendish (primus comes Novi Castelli)|Gulielmum Cavendish]] (1592–1676), [[comes|comitem]] [[Novum Castellum|Novi Castelli]] super [[Tina]]m, fratrem patruelem illius Gulielmi Cavendish, cui primo tutor fuerat. Comes ille [[Novum Castellum|Novocastrensis]] [[ars|artium liberalium]] studiosissimus musicos, poetas, philosophos, actores, scriptores in circulum suum invitabat. In illum circulum etiam Hobbes venit. In hac societate licuit Hobbesio Galilaei ''Dialogum'' 1532 editum legere et ceterum de permultis rebus ad artes et scientias pertinentibus disceptare. Itaque, cum deinde anno 1634 cum iuniori illo Gulielmo Cavendish peregrinationem suam tertiam suscepit, litteras commendaticias a patrono Novocastrensi datas secum portavit, quibus faciliorem haberet aditum ad philosophos et physicos Continentis illustrissimos. Anno 1636 Galilaeum visitavit, qui tunc in villam suam ''Il Gioiello'' ('gemma') appellatam se receperat haud procul a [[Florentia]], in clivo occidentali ''Arcis Veteris'' (italice ''Arcetri'') sitam. Eodem anno et cum [[Marinus Mersennus|Marino Mersenno]] (1588-1648), fratre [[Ordo Minimorum|Ordinis Minimorum]], mathematico, philosopho Francico, familiaritate coninctus est, qui illis temporibus inter alia opera Euclidis ''Elementa'' ediderat (1626) et Galilaei ''Dialogum'' Francogallice reddiderat (1634).
Mersennus videtur novae philosophiae molitor fuisse, qui tenaciter scepticis prioris aetatis renuntiavit. Nam [[Michael de Montaigne]] (1533–1592) aliique sceptici [[Renascentia]]e, heredes [[Pyrrho Eleus|Pyrrhoneorum]], infitias ierant hominibus certum sciendi facultatem esse. Itaque circulus Mersenni officinam quandam praebebat eis, quibus et [[scepticismus]] humanistarum et dogmata Aristotelicorum displicebant. Unus illorum erat Petrus Gassendus (1592–1655), alter Renatus Cartesius (1596-1650), qui tum in Batavia habitabat. Hobbes in Angliam rediit anno 1637.
=== Exsul Lutetiae ===
Post reditum Hobbes se philosophum cretum sentiebat. Itaque grande iniit consilium depingendi, quo modo res physicae, humanae et civiles interiunctae sint, et duo scripta, unum latine alterum anglice, composuit. Opus latine scriptum, quod ''Elementa philosophica'' inscripsit, in tres sectiones divisit, quarum prima de spatio, materia, motu aliisque fundamentis metaphysicis et physicis disseruit. Sectio secunda deinde vitam humanam eiusque condiciones physicae, praesertim opticae, tractavit. Sectio tertia denique, quid haec omnia ad vitam civilem valerent, consideravit.
Opus autem anglice scriptum videtur ad causam regis [[Carolus I (rex Angliae)|Caroli I]] (1600–1649) contra [[parlamentum]] agendam raptim compositum esse. Cum tamen necesse esset regem Carolum [[parlamentum longum|parlamento postea longo appellato]] cedere, Hobbes veritus, ne ob hoc scriptum famosus in crimen vocaretur, anno [[1640]] exeunte subito in [[Lutetia]]m perfugit. Iam paulo antea epitomam ''Elementorum philosophicorum'' praemiserat Mersenno, qui rogavit, ut annotationibus ad [[Renatus Cartesius|Cartesii]] ''[[Meditationes de prima philosophia|Meditationes]]'' critice arguendas contribueret. Cartesius litteris huius novi adversarii invitus respondebat, donec mense Aprili 1641 tacuit.
Domicilio Lutetiae sibi constituto Hobbes particeps circuli Mersenni factus est, qui convenire solebat in uno cubiculorum Conventus Passii (Couvent de Passy) Fratrum Ordinis Minimorum (ubi hodie [[Museum Vini]] situm est). His ominibus ''Elementa philosophica'' iam adumbrata elaborare aggressus est. Certe credebat opus magum sibi fore. Itaque tertia sectio operis ''De cive'' disserens e prelo exiit mense Aprili [[1642]]. Nonnullae tamen difficultates eum ab aliis sectionibus (sc. ''De corpore, De homine'') perficiendis detinebant. Pro primo intellexit physicam nec non metaphysicam apud circulum Mersenni expetitam opinione difficiliorem esse. Fortasse rogatu Mersenni operam navavit anno [[1643]], ut argumenta a [[Thomas White (vir doctus)|Thoma White]], philosopho catholico et alio exsule Anglico, adversus Cartesium ac Galilaeum dicta repudiaret. Cum tempore sane Hobbes didicit benigniore animo de Cartesio iudicare. ''Tractatum opticum'' insuper anno [[1644]] protulit in ''Cogitatis physico-mathematicis'' a Mersenno collectis et editis. Pro secundo, exsilium novam paupertatem attulit, nam pecuniae quaestus a familia Cavendish praebitus interruptus erat. Qua de causa necesse erat eum tutorem fieri principis [[Cambria]]e (regis [[Carolus II (rex Angliae)|Caroli II]] futuri), quo munere admodum gravi annis 1646–1647 functus est. Pro tertio, anno [[1647]] morbo implicitus infectis operis sex menses amisit, tamque graviter aegrotavit, ut [[Unctio Infirmorum|extrema unctio]] ei a Mersenno suaderetur. Revixit quidem, quamquam vix consanuit, nam aliqua debilitate vel torpedine impeditus residua vitae suae vixit.
His fere temporibus iam de opere magno sibi proposito fortasse desperabat, nam cum ''De cive'' denuo seorsum edendum anno 1646 permisit, novam praefationem scripsit novaque inscriptione (''Elementa philosophica de cive'') librum ab aliis sectionibus ''Elementorum'' separavit.
Anno [[1648]] Mersennus mortuus est. Cuius circulo remisso Hobbes locum habebat apud regis familiam ac fautores, qui in Lutetiam se contulerant, sed male conveniebat cum [[clerus|clericos]], qui circum principem exsulantem versabantur. Anno [[1649]] ineunte supplicium de rege Carolo I sumptum est. Regicidio factum est, ut monarchici plus quam antea pro regno vociferantes etiam scripta a Hobbesio composita sine auctoritate huius divulgaverunt. ''Elements of Law'', quod iam anno 1640 scripserat, anno 1650 sine venia typis impressum est. Eodem anno et ''De cive'' illicite anglice redditum e prelo exiit.
=== Malmesburiense animal ===
Anno 1650, quo igitur et ''Elements'' et ''De cive'' anglice prolata sunt, Hobbes auctor et vindex monarchiae regalis apud regni fautores valebat, quamquam tum ipse mutatarum rerum necessitate coactus aliam quandam rationem expediendae salutis sibi excogitabat. Litteris ad Gassendum die [[22 Aprilis]] [[1649]] missis Hobbes nuntiavit sibi (videlicet vestigiis familiam Cavendishii secuturo) propositum esse in Angliam reverti, et anno [[1651]] exeunte [[Fretum Gallicum]] transiit, numquam iam rediturus.
Mense Aprili 1651 librum in lucem Londinii protulit, ex quo verissimum opus magnum cum tempore prodiit. ''[[Leviathan]] or the Matter, Forme and Power of a Commonwealth, Ecclesiastical and Civil'' (''Leviathan seu de materia, forma et potestate civitatis ecclesiasticae et civilis'', 1668) naturam vel nascendi condiciones societatis civilis scrutatur, sc. quem ad modum et quibus condicionibus e [[Status naturalis|statu naturali]], ubi [[bellum omnium contra omnes]] salutem omnium hominum solitariorum cotidie in periculum vocat, status civilis factus sit. In statu naturali [[ius naturale]] impotens est, et nemo hominum secundum indolem vivere quit. Qui nodus exsolvitur [[Contractus socialis|contractum socialem]] faciendo, quo pacto omnes dicioni [[Superanus|Superani]] se subiciunt et, quamdiu hic tutelam omnibus praebebit, subiecti manebunt.
Sed longum est hic enumerare omnes divitias, quas praebet ''Leviathan''. Quod ad vitam Hobbesii attinet, amici pristini obstupuerunt, et furor iraque animos clericorum occupavit. Nam quod regem Dei gratia regnare negabat ecclesiamque dicioni Superani subiciendam existimabat, proditor regni, defector, versipellis suique commodi aucupator apparebat oculis illorum, quibus monarchia regalis cordi erat. Neque infitiandum est Hobbesium temporibus mutatis servisse. Quod quidem facile intellectu est, si rationem habemus eius, quod locis et temporibus usus erat praeceptoribus vitae suae. Si quid commodi nactus sit, subsicivum fuisse videtur. Vix graviter erramus, si dicimus Hobbesium bono animo id egisse, ut modo demonstrativo proponeret, qua ratione civitas perturbata in summo discrimine sibi consuleret remque stabiliret. Sed addamus quidem illum non fuisse hominem audacem. Utcumque est, [[Olivarius Cromwell|Cromwell]] illi permisit Londinii considere, licet antea pro causa regis egerit. Perspexit enim Superanum ''Leviathanis'' non solum ad potestatem absolutam regis sed etiam ad alias formas imperii pertinere.
In [[Interregnum Anglicum|interregno Anglico]] Hobbes vitam admodum tranquillam vixit. Novas amicitias contraxit e.g. cum [[Ioannes Seldenus|Ioanne Seldeno]] (1584–1654), iurisconsulto et rationis civilis studioso, cuius cogitata maxime cum Hobbesio congruebant. Itaque Hobbes animo redintegrato ad ''Elementa philosophica'' perficienda aggressus est. Iam in eo erat, ut primam sectionem ''de corpore'' disserentem finiret, cum novae (vel renovatae) controversiae obiectus est. Anno 1645 Hobbes a [[comes|comite]] [[Novum Castellum|Novi Castelli]], [[Gulielmus Cavendish (primus comes Novi Castelli)|Gulielmo Cavendish]], in domum huius Lutetiae invitatus erat, ut cum [[Ioannes Bramhallus|Ioanne Bramhallo]] (1595–1663), [[episcopus|episcopo]] [[Ecclesia Anglica|Anglicano]], de libero arbitrio disceptaret. Postea ambo argumenta sua capitulatim descripta ad comitem rogatu invicem miserunt sine proposito publici iuris faciendi. Tunc, novem annis post, ''Of Liberty and Necessity'', quo Hobbes olim argumenta Bramhalli repudiaverat suaque defenderat, a Ioanne Davies de Cetgueli (1625-1693) sine auctoritate editum et praefatione clericos male mulcanti instructum in lucem prodiit. Bramhallus credens Hobbesium fuisse machinatorem editionis librum ''A Defence of True Liberty from Antecedent and Intrinsical Necessity'' proximo anno (1655) protulit, quem Hobbes libro ''The Questions concerning Liberty, Necessity, and Change'' inscripto anno 1656 aequavit. De natura libertatis humanae acriter disceptabant: Aliquando homines cum libero arbitrio agere ab ambobus certe concessum est, sed constat permagni interesse, qualem intellegamus naturam hominis, naturam mundi, naturam Dei esse. Utrum libero an servo arbitrio agamus, in aeternum ambiguum esse videtur. Hobbes arbitrium [[Compatibilismus|condicionaliter liberum]] defendit. Bramhallus adhuc uno libro respondit anno 1658, Hobbes tacuit.
Nihilo minus anno [[1655]] liber ''De corpore'' impressus est. Eodem anno [[Iohannes Wallis]] (1616–1703), [[geometria]]e professor et presbyter Oxoniensis, ''Elenchum geometriae Hobbianae'' publicavit, quo accurate vitia mathematica operis ostendit. Anno [[1656]], ''De corpore'' anglice redditus prodiit gravissimiis vitiis purgatus; eodem anno et ''Six Lessons to the Professors of Mathematics'', quo se defendere conatus est. Has "lectiones" Wallis faciliter refutavit, nam eruditio mathematica Hobbesio erat manca atque angusta. Adhuc Hobbes indignatione motus libello ''Marks of the Absurd Geometry, Rural Language, Scottish Church Politics, and Barbarisms of John Wallis, Professor of Geometry and Doctor of Divinity'' inscripto respondit. Hunc quoque impetum Wallis faciliter arcuit libello ''Hobbiani puncti dispunctio'' inscripto (1657). Hoc factum est, ut Hobbes aliquamdiu de his rebus taceret.
Anno [[1658]], ''De homine'' e prelo exiit, itaque trilogia ''Elementorum philosophicorum'' consummata est. Verum opus magnum "aere perennius" posteritati tamen est ''Leviathan'', gratum aliis, aliis ingratum. Hoc opere et meruit, ut interdum "Malmesburiense animal" appellaretur.
=== In haeresi haerens ===
Mors [[Oliverius Cromwellus|Cromwelli]] anno [[1658]] eventum interregni ominabatur, et duobus annis post forma [[monarchia]]e regalis restaurata est. Hobbes, qui in bono genere vitae vixerat, iam ab infestissimis adversariis in periculum vocatus est, nam regni fautores ex exsilio in pristinum statum reversi defectorem illum puniri volebant. Rex [[Carolus II (rex Angliae)|Carolus II]] autem benigno erat animo erga Hobbesium, pristinum tutorem suum, et reapse obiectu regis Hobbes accusationes de haeresi vitabat. Dominico mane die 2 Septembris [[1666]] [[Magnum Londinii Incendium|incendium]] e pistrina quadam Londinensi ortum per quinque dies urbem vexavit. Octoginta septem ecclesiae et duodecim milia ducenta fere aedificia devastata sunt. Proximo mense [[Eduardus Hyde (primus comes Clarendonii)|Eduardus Hyde]] (1609–1674), comes Clarendonii, qui diu in novo regimine id egerat, ut ''Leviathan'' eiusque auctor de [[Atheismus|atheismo]] aut [[Haeresis|haeresi]] damnaretur, animadvertit tempus sibi datum esse. Itaque in Domo Inferiore rogationem tulit, qua Hobbes de haeresi damnandus esset. At evenit, ut Clarendon ipse de legum abusu accusatus in exsilium expediretur. Tum temporis quidem rogatio de haeresi in cassum cecidit, sed eo eventu factum est, ut Hobbes animum attenderet ad explorandum, num in Anglia de haeresi legibus omnino fieret iudicium. Nihil repperit in legibus scriptis quod potestatem daret hominem de haeresi damnandi. De haeresi plerisque scriptis disseruit, ut et se et alios defenderet. Unum tractatum ''Leviathani'' [[Amstelodamum|Amstelodami]] anno 1668 latine edito annexit, alia seorsum publicavit, quatenus potuit. Accusatio haeresis per reliquum vitae tamquam in tergo eius haerebat, et quidquid post 1668 scripsit utique ex quaestionibus ad haeresin pertinentibus ortum est. Inter alia ''Behemoth, or the Long Parliament'', quod vix nomine crederes magnopere de haeresi disserere, tribus demum annis post mortem Hobbesii impressum est.
Ultimo decennio [[vita]]e, Hobbesio nihil licuit in lucem proferre, quod civitatem vel philosophiam politicam attingeret. Qua re adductus ad ea quibus iuvenis studuerat incumbere coepit. Poeticam attigit vita sua carmine expressa (1672; e prelo anno 1681), sed iam paulo antea ''Historiam ecclesiasticam carmine elegiaco concinnatam'' exaraverat (e prelo 1688). Anno 1673, quia nihil aliud haberet quod faceret, Homeri ''Iliadem'' et ''Odysseam'' versibus Anglicis exprimere coepit. ''The Iliads and Odysses of Homer'' (1676) non ab omnibus laudatum est opus, quia anachronismis scatet et immodicum est in diminuendo spatio diis et feminis dato. Etiam hoc opere igitur sua vulnera exposuit.
In ultimo quem scripsit libro, cui nomen subfacetum ''Decameron Physiologicum: or, ten Dialogues of Natural Philosophy'' (1678) tribuit, philosophiam suam naturalem exposuit et usque elaboravit. Animo erga Cartesium benigniore de materia et motu disputavit nec praemissa Aristotelica omnino sprevit. Acumen philosophandi nequaquam viro nonaginta annorum defuit, sed anno [[1679]] [[morbus|morbo]] quodam [[vesica]]e implicatus [[paralysis|paralysi]] affectus, diem ultimum in domo Hardwickana obiit. Ita actum est de viro, qui sero venit nec umquam discessit.
{{NexInt}}
* [[Libri Latine redditi]]
== Notae ==
<div class="references-small"><references /></div>
== Bibliographia ==
* Napoli, Andrea, ed. [[1990]]. ''Hobbes oggi''. Mediolani: Franco Angeli.
* Robinson, Dave, et Judy Groves. [[2003]]. ''Introducing Political Philosophy''. Icon Books. ISBN 1-84046-450-X.
* Skinner, Quentin. 1996. ''Reason and Rhetoric in the Philosophy of Hobbes''. Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0-521-55436-5. {{Google Books|IsdXSdalssUC|Paginae selectae}}
* Sorell, Tom, ed. [[1996]]. ''The Cambridge Companion to Hobbes''. Cantabrigiae: Cambridge University Press.
* Tuck, Richard. [[1989]]. ''Hobbes''. Oxoniae: Oxford University Press.
* Zarka, Yves-Charles, et Jean Bernhardt, eds. [[1990]]. ''Thomas Hobbes. Philosophie première, théorie de la science et politique''. Lutetiae: PUF.
== Nexus externi ==
* [http://atheisme.free.fr/Biographies/Hobbes.htm Biographia Thomae Hobbes] {{Ling|Francogallice}}
* [http://archive.org/stream/operaphilosophi02molegoog#page/n6/mode/2up Alia opera varia de mathematica geometrica et physica] {{Ling|Latine}}
* ''Elementa Philosophica de Cive'' {{Google Books|IuURAAAAIAAJ}} {{ling|Latine}}
* [http://archive.org/stream/operaphilosophi04molegoog#page/n8/mode/2up Biographia Thomae Hobbes et Elementorum philosophiae I: De corpore] {{Ling|Latine}}
* [http://archive.org/stream/operaphilosophi00molegoog#page/n6/mode/2up Elementorum philosophiae II et III: De homine et De cive] {{ling|Latine}}
* [http://archive.org/stream/operaphilosophi03molegoog#page/n4/mode/2up Leviathan] {{Ling|Latine}}
* [http://www.earlymoderntexts.com/f_hobbes.html Leviathan] {{Ling|Anglice}}
* [http://archive.org/stream/operaphilosophi01molegoog#page/n4/mode/2up Opera varia de mathematica, geometira et physica] {{Ling|Latine}}
{{Lifetime|1588|1679|Hobbes, Thomas}}
{{Myrias|Homines}}
{{FA stella}}
[[Categoria:Alumni Universitatis Oxoniensis]]
[[Categoria:Auctores Anglici]]
[[Categoria:Auctores Latini recentiores]]
[[Categoria:Eruditi Angliae]]
[[Categoria:Philosophi]]
[[Categoria:Scriptores de re politica]]
| |||