Quantum redactiones paginae "Ephesus" differant
Content deleted Content added
de Heraclito |
mNo edit summary |
||
Linea 1:
{{L1}}
[[Fasciculus:Ephesus34.jpg|thumb|Theatrum Ephesi.]]
[[Fasciculus:Artemis Ephesos.JPG|thumb|Artemis.]]▼
[[Fasciculus:Ephesos-Stierkopfkapitell.JPG|thumb|Sculpta capita taurorum.]]▼
'''Ephesus''' (''-i'', f.; [[Lingua Graeca|Graece]] {{Polytonic|Ἔφεσος}}, [[Lingua Turcica|Turcice]] ''Efes''), fuit [[urbs]] olim [[Graecia Antiqua|Graeca]] in [[Ionia]] sita, hodie [[Turcia|Turcica]].
== Historia ==
=== Historia archaia ===
Etiamsi urbs imprimis [[Antiquitas|temporibus Graecis]] magnitudine atque opulentia exstabat praecursores eorum illam iam aetate [[Chalcolithicum|Chalcolithici]] (ca. [[5000 a.C.n.]]) condidisse ex spoliis sub colle nomine Ayasoluk inventis scimus. Scripta [[Hetthaei|Hetthaeorum]] cuiusdam [[oppidum|oppidi]] nomine Apaša in [[regnum Arzavanum|regno
▲Etiamsi urbs imprimis temporibus Graecis magnitudine atque opulentia exstabat praecursores eorum illam iam aetate [[Chalcolithicum|Chalcolithici]] (ca. 5000 a.C.) condidisse ex spoliis sub colle nomine Ayasoluk inventis scimus. Scripta [[Hetthaei|Hetthaeorum]] cuiusdam oppidi nomine Apaša in regno Arzava mentionem faciunt, quo nomine verisimiliter eundem locum designaverunt ac Graeci locum Ephesum nuncupantes. Studio recentiorum indagatorum patefactum est urbem probabiliter caput regni Arzavaeni fuisse.
=== Graeci ===
[[Fasciculus:Bibliothek des Celsus.JPG|thumb|Bibliotheca Celsiana et porta forensis.]]
[[Fasciculus:Antike Toilettenanlage (Ephesos).jpg|thumb|
Secundae partis
▲Secundae partis 2. millenii spolia culturae [[Cultura Minoa|Minoae]] et [[Cultura Mycenaea|Mycenaeae]] reperta sunt. Decimo fere saeculo a.C. Graeci Ionici litora urbis frequentare coeperunt; a fabulis autem Androclum rex Atticae urbem condidisse traditur. Lydi et Carii indigeni prope urbem in partes septentrionales vivebant. Septimo saeculo a.C. Ephesus a Cimmeriis aggressus est. Eversa funditusque deleta esse an vi hostium restitisse ex fontibus non liquet. Urbe anno 560 v. Chr. a rege [[Croesus|Croeso]] expugnata qui dicitur Synoecismus factus est, quo confusio complurium vicorum in unum denominatur, novaque colonia prope templum Artemis orta est.
Urbs sedes cultus deae Magnae Matris erat, quae in posteris saeculis assimilata est deae Artemidi, cuius magnum [[Templum Dianae Ephesium|templum]] aderat, quod unum e [[Septem miracula mundi|Septem miraculis mundi]] habebatur.
Anno [[334 a.C.n.]], [[Alexander Magnus]] cum [[exercitus|exercitu]] urbem praeteriit. 296 a.C.n. Ephesus per decretum Lysimachi Diadochi in hodiernum locum mota atque brevi tempore in honorem uxoris eius Arsinoeia renominata est. Ex ferme eo tempore urbs tantummodo crevit, ut spatium 350 fere hectariorum occuparet. Cum inter annos [[189 a.C.n.|189]] usque [[133 a.C.n.]] ad Pergamenum regnum pertineret anno [[133 a.C.n.]] in potestatem populi Romani redacta est.
=== Romani ===
Temporibus Romanis Ephesus cum probabiliter non minus quam 200
▲[[Fasciculus:Artemis Ephesos.JPG|thumb|Artemis]]
▲[[Fasciculus:Ephesos-Stierkopfkapitell.JPG|thumb|Sculpta capita taurorum]]
Anno [[431]] ibi [[Concilium Ephesinum]] ab imperatore [[Theodosius II|Theodosio II]] institutum habitum est. Paucis annis post quod dicitur concilium praedatorium factum est, cuius decreta iam anno [[451]] annullata sunt. Ecclesia Mariae dicata rite locus illius concilii existimatur.▼
▲Temporibus Romanis Ephesus cum probabiliter non minus quam 200.000 incolae urbem inhabitaverunt una ex amplissimis urbibus imperii erat sedesque proconsulis [[Asia (provincia Romana)|Asiae]]. Eodem tempore multa monumenta largitione tam magistratus quam munificorum civium gratia exstructa sunt. Inter ea templa Vespasiani et Hadriani imperatori numerantur, qua cultui imperatorum divinatorum usui erant. Usque ad finem [[Antiquitas Posterior|antiquitatis posterioris]] urbs magni momenti in orbe Romano erat.
▲Anno 431 ibi [[Concilium Ephesinum]] ab imperatore [[Theodosius II|Theodosio II]] institutum habitum est. Paucis annis post quod dicitur concilium praedatorium factum est, cuius decreta iam anno 451 annullata sunt. Ecclesia Mariae dicata rite locus illius concilii existimatur.
=== Byzantini ===
Urbs antiqua cum volventibus annis arenis obrueretur innavigabilis reddita est, quapropter ex opulentissima urbanitate in statum vici reminuta est. Anno 867 exercitus Paulicanorum duce Ioanne Chrysochere oppidum expugnavit. Anno [[1090]] iterum a [[Selgiukidae|Selgiucidas]] occupatum est, qui prope vicum nomine ''Ayasoluk'' (ab anno [[1914]] [[Selçuk]] dictum) condiderunt.
Comnenis et Palaeologis imperatoribus oppidum munere propugnaculi tractuum circa [[Maeander|Maeandrum]] flumen contra Turcos fungebatur. Alexius Philatropenus cum anno [[1295]] prospere contra Turcos pugnavisset in controversiam cum imperatore Constantinopolitano venit. Orta seditione fratrem imperatoris Theodorum cepit eumque Ephesum misit custoditu. Mox autem seditio suppressa est.
Anno [[1304]] [[Imperium Byzantinum|imperium Byzantinum]] ultimum impetum servandae Ephesinae provinciae fecit. [[Cohors Catalanica]] cum Turcos apud Thyraeam vicisset tamen ab imperatore in Europam revocata est, ut seditionem contra eum factam debellaret. Paulo post urbs finaliter Turcis succumbit, incolae eius aut necati aut deportati sunt.
Ephesus est [[Episcopus titularis|sedes archiepiscopalis titularis]] [[Ecclesia Catholica Romana|Ecclesiae Catholicae Romanae]].
==
*
*
==
*
*
*
*
==Pinacotheca==
<gallery>
Fasciculus:Odeón - Éfeso.jpg|[[Odeum]]
| |||