[[Fasciculus:Stylised Lithium Atom.png|thumb|Atomus cum [[nucleus atomicus|nucleo]] ambium [[proton]]ium et [[neutron]]ium et [[electron]]ibus tribus.]]
'''Atomus''' {{victio|atomus|i|f}} (scil. ''hyle'') ([[Graece]]: ''atomos'' 'individuus') est principalis [[materia (physica)|materiae]] pars, quae in denso medio [[nucleus atomicus|nucleo]] consistit, a [[nubes electronum|nube]] [[electron]]um [[onus electricum|negative oneratorum]] cincto. [[Nucleus atomicus]] mixturamcommixtionem continet [[proton]]um positive oneratorum et [[electricitas|electrice]] neutra [[neutron]]a (excepto casu [[hydrogenium-1|hydrogenii-1]], solum stabilis [[nuclidum|nuclidi]] nulla neutrona habentis). Electrona atomi ad nucleum a [[vis electromagnetica|vi electromagnetica]] conligantur. Similiter, atomi inter se ligati manere possunt, [[molecula]]m formantes. Atomus qui aequalem protonum electronumque numerum continet electrice est neuter; aliter, onus vel positivum vel negativum habet, et ergo est [[ion]]. Atomi in genera describuntur secundum numerum protonum neutronumque in nucleo habitum: [[numerus atomicus|numerus protonum]] [[elementum chemicum]] constituit, et [[numerus neutronum]] elementi [[isotopus|isotopum]] constituit.<ref name=leigh1990>G. J. Leigh, ''International Union of Pure and Applied Chemistry, Commission on the Nomenclature of Inorganic Chemistry, [[Nomenclature of Organic Chemistry]]: Recommendations 1990'' (Oxoniae: Blackwell Scientific Publications, 1990), p. 35: "An atom is the smallest unit quantity of an element that is capable of existence whether alone or in chemical combination with other atoms of the same or other elements."</ref> Protona et neutrona e [[quarcum|quarciis]] deducuntur.
==Historia==
Linea 12:
[[Lucretius]] de atomis dixit in carmine ''de Rerum Natura.''
[[Antonius Laurentius Lavoisier]], [[saeculum 18|saeculo 18duodevicensimo]], ''[[elementum|elementa]]'' chemica definxit. Secundum Lavoisier, elementum est materia quae per rationes [[chemia]]e non in alias materies solvi possunt; quod non est elementum est [[compositum chemicum|compositum]]. Nunc scimus composita ex atomis plurium elementorum facta esse; elementa autem ex atomis tantum iisdem. Exempli gratia, [[aqua]], H<sub>2</sub>0, duos atomos [[hydrogenium|hydrogenii]] et unum atomum [[oxygenium|oxygenii]] habet; aqua non est elementum, sed compositum.
Per [[saeculum 19|saeculum undevicensimum]], homines [[chemia]]e et [[physica]]e periti de forma et actionibus atomorum cogitabant. Anno [[1869]], [[Demetrius Mendeleev]] [[systema periodicum]] primum edidit, ubi videntur magnitudines et formae atomorum omnium elementorum. Anno [[1913]] [[Nicolaus Bohr]] exemplar formae atomorum fecit persimile ei quo iam utimur: descripsit quomodo electrona ambitus circum nucleum faciant.
