Quantum redactiones paginae "Cosaci" differant

Content deleted Content added
m bot: replacing {{Communia|Category:... with {{CommuniaCat|... in order to make future checks with d:Property:P373 much easier; mutationes minores
No edit summary
Linea 1:
{{L}}
[[Fasciculus:Cossack Mamay 1728.jpg|thumb|Cosacus Mamaius ([[:uk:Козак Мамай|Козак Мамай]]), miles vagus fictus, ut specimen Cosaci [[Ucraini]]ci aestimatus, anno [[1728]] pictus]]
'''Cosaci'''<ref>[http://books.google.ru/books?id=LzzUNnvXIE4C&pg=PA1000&dq=Hofmann+lexicon+cosaci&hl=ru&sa=X&ei=9jgdT4WWF5CD-wbAyORU&ved=0CDcQ6AEwAA#v=onepage&q=cosaci&f=false I.I. Hofmanni ''Lexicon universale'', tom. I, p. 1000]</ref> ([[Russice]] казаки, [[translitteratio|tr.]] ''kazaki''; [[Ucrainice]] козаки, [[translitteratio|tr.]] ''kozaky'') sunt populi, res militares ut actiones suas principales habentes, initio in [[tesqua|tesquissteppis]] meridiei [[Europa Orientalis|Europae Orientalis]] (in terris [[Ucraina]]e atque partis meridianae [[Russia]]e Europaeae nostri temporis) habitantes, dein ad [[Rha]] et [[Rhymnus|Rhymnum]] fluvios, montes [[Urales|Uralicos]], [[Kazachstania]]m hodiernam, [[Siberia]]m atque [[Oriens Extremus Russiae|Orientem Extremum]] sedes suas collocantes.
 
== Historia ==
Linea 7:
De origine initiali Cosacorum opiniones variae extant. Nomen autem eorum originem ducit fortasse e verbo [[linguae Turcicae|Turcico]], hominem liberum, fortunam expertum, vel balatronem significanti<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/vasmer/40357/казак Pagina de verbo 'казак' ('cosacus') e ''Dictionario etymologico linguae Russicae'', a M. Vasmer composito] {{ling|Russice}}</ref>.
 
Ad initium saeculi [[saeculum 16|sedecimi]] formati sunt exercitus duo magni Cosacorum sui iuris: [[Cosaci Donici|Donicus]]<ref name="Razin">[http://books.google.ru/books?id=hxVKAAAAcAAJ&printsec=frontcover&dq=cosacus+donicus&hl=ru&sa=X&ei=HD4eT_nhBYml-gb6xtgq&ved=0CDQQ6AEwAA#v=onepage&q=Donicus&f=false C.S. Schurzfleisch & I.I. Martii ''Stephanus Razin, Donicus Cosacus, perduellis'']</ref> (seu [[Cosaci TanaiciTanaitici|TanaicusTanaiticus]], in regione fluminis [[Tanais]], quod vulgo ''Don'' dicitur) et [[Cosaci Zaporovienses|Zaporoviensis]]<ref>[http://litopys.org.ua/rizne/orl01.htm Ph. Orlik ''Pacta et constitutiones legum libertatumque Exercitus Zaporoviensis'']</ref><ref name="Historia Poloniae">[http://books.google.ru/books?id=Sl1KAAAAcAAJ&pg=PA15&lpg=PA15&dq=%22Zaporohiani%22&source=bl&ots=hNumgHWOXk&sig=Qpgc08oQXLkwQwNFXKvVIVHuifM&hl=ru&sa=X&ei=6mgdT92tEombOoj5kZoL&ved=0CEAQ6AEwBw#v=onepage&q=%22Zaporohiani%22&f=false I. Pastorii ''Historiae Poloniae'' pars prior, p. 15]</ref> (seu [[Cosasi Zaporohiani|Zaporohianus]]<ref name="Historia Poloniae" />, ad meridiem [[cataracta]]rum [[Danapris]]), contra [[Tatari|Tataros]], [[Turci|Turcos]] et [[Poloni|Polonos]] pugnantes, et saeculis [[saeculum 17|septindecimo]]–[[saeculum 18|duodevicesimo]] gradatim in regnum Russicum inclusi. Dein exercitus alii Cosacici (e.g. [[Cosaci Iaicenses|Iaicensis]] apud [[Iaicus|Iaicum]], seu [[Rhymnus|Rhymnum]], fluvium) formati sunt.
 
Cosaci multo ad explorationem colonizationemque Siberiae et Orientis Extremi contribuerunt, e.g. ''ataman'' (i.e. praefectus Cosacorum) [[Ermak TimothaeiTimothei filius]] annis [[1581]]–[[1585]] expugnatione regni Siberici praefuit (notus est ut 'expugnator Siberiae pro Russia'), ''[[vaivoda]]'' [[Basilius Pojarkov]] annis [[1643]]–[[1646]] erat praefectus expeditionis e [[Iacutia (urbs)|Iacutia]] per [[Amur]]em fluvium et [[mare Ochotense]] ad [[Sachalina]]m et retro, [[Simeon Dežnëv]] anno [[1648]] navigationem ex [[Oceanus Glacialis Septentrionalis|Oceano Glaciali]] in [[Oceanus Pacificus|Oceanum Pacificum]] perfecit et sic fretum inter [[Asia]]m et [[America]]m invenit, [[Vladimirus Atlasov]] annis [[1697]]–[[1699]] [[Camtschatca]]m exploravit.
 
Cosaci saepe contra ditionem mediam resurgebant. Notissimae sunt rebelliones, a Cosacis [[Stephanus Razin|Stephano Razin]]<ref name="Razin"/>, [[Condratius Bulavin|Condratio Bulavin]] et [[Aemilianus Pugačёv|Aemiliano Pugačёv]] ductae.
 
[[Fasciculus:The Charge of the Life Guards Cossacks by C Rechlin 1845.jpg|thumb|Cosaci in [[Pugna Lipsiensis|Pugna Lipsiensi]] (pictura a Carolo Rechlin anno [[1845]] creata)]]
In [[Imperium Russicum|Imperio Russico]] Cosaci ordo militaris fuere, ut protectores regni monarchiaeque Russiae aestimabantur. Gloriam magnam meruerunt in bellis imperii ellius (e.g. in [[Bellum Patrium|Bello Patrio]]). Regimina tria Cossacorum pars regiae cohortis [[Imperatores Russiae|imperatorum Russiae]] fuere. Custodia personalis imperatoris Russici etiam e Cosacis formabatur.
 
[[Exercitus Zaporoviensis]] anno [[1775]] ab imperatrice [[Catharina II (imperatrix Russiae)|Catharina II]] abolitus, ad initium [[Bellum Orbis Terrarum Primum|Belli Orbis Terrarum Primi]] exercitus Cosacici undecim in Imperio Russico exsistebant: [[Exercitus Donicus|Donicus]] ([[Exercitus TanaicusTanaiticus|TanaicusTanaiticus]]), [[Orenburgum|Orenburgensis]], [[Terec]]ensis (in [[Caucasus|Caucaso]] septentrionali), [[Siberia|Sibericus]], [[Rhymnus|Uralensis]] (olim Iaicensis), Trans[[baicalTransbaicalia|Transbaicalicus]]icus, [[Cubanus (flumen)Cubania|СubanensisСubaniensis]] ([[Hypanis|Hypanicus]]), [[Astrachanum|Astrachanensis]], Septemfluviaticus (in hodierna [[Kazachstania]] meridiana), [[Amur]]ensis, [[Ussuri]]ensis (in Oriente Extremo).
 
Tempore [[Bellum Civile Russicum|Belli Civilis Russici]] Cosaci plerumque contra [[bolsevici|bolsevicos]] (qui repressalia adversus eos ad effectum adduxerunt) pugnabant, ad '[[Exercitus Albus|Exercitum Album]]' se applicantes. Fuere tamen et Cosaci, ditionem [[Sovieti]]cam sustinentes, ad '[[Exercitus Ruber|Exercitum Rubrum]]' conversi. Illo tempore certae res publicae Cosacicae sui iuris creabantur. Bellum civile ab 'Albis' perditum, multi Cosacorum patriam liquerunt.