Quantum redactiones paginae "Vanilla" differant

 

Deinde [[saeculum 15|saeculo XV]] [[Ferdinandus Cortesius|Hernán Cortés]] ex Hispania advectus Aztecos imperio subiecit vanillamque in Europam importavit una cum [[patata]], [[lycopersicum|lycopersico]], [[chili]] ceterisque herbis notis. Itaque nobilitas Europaea cacaonem bibere et socolatam vanilla mitigatam edere didicit. Vanilla etiam [[philtrum|philtro]] utebantur. Mercatus vanillae per saecula paene omnino penes Hispanos fuit, nam ''Vanilla planifolia'' nusquam nisi in Hispanorum coloniis Americanis crescebat. Etiam appellatio ''vanillae'' Hispanorum est. Primum enim ''vainillam'' appellaverunt, per deminutionem ''vainae'', quod vocabulum ex ''vagina'' ( > *''vaγina'' > ''vaina'') natum est.

''Vanilla planifolia'', vitis educatu difficilis, olim investigatoribus aenigma quoddam praebebat. [[Francia|Franci]], veri vanillae consumptores, colonias suas tropicas conabantur hac herba serpenti conserere, quae quidem nusquam nisi in regionuibus domesticis fructus ferre valebat. Ineunte saeculo XIX demum botanici causam perspexerunt. Ut fructus ferat, [[pollen]] ex [[Stamen (botanice)|staminibus]] in [[pistillum (botanica)|pistilla]] ferri debet. Pollinatio autem vanillae mirum in modum progreditur, nam certi tantum generis apes, in Mexico et alia America media indigenae, pollinatrices adprobat, sine quibus flos nonnullis horis marcescat.

 

Saeculo XIX in insula Borbonia (hodie [[Reunio|Réunion]]) accidit, ut digitorum agilitate apium opus rependeretur. Servi enim ex vicina insula [[Madagascaria]] importati cum [[coffea]]m et [[Nicotiana|tabacum]] colebant in [[plantagium|plantagiis]] Borboniae tum etiam ''Vanillam planifoliam'' ab anno 1819 colere conabantur, sed cum apes pollinatrices abessent, vites fructu vacuae manebant. Autumno aliquando anno 1841 Ferréol Bellier-Beaumont, dominus plantagii parvi, una cum [[Edmond Albius|Edmondo]], servo duodecenni, plantationes suas inspiciebat, cum unam inopinato vitem duas siliquas virides ferentem vidit. Etiam magis stupefactus audivit puerum sua manu, ferula bambusacea usum, vitem illam pollinasse. Mox Bellier-Beaumont in curru equo ducto circum Borboniam vehebat Edmondum, qui servos plantagiorum docebat manualem vanillae florentis pollinationem.<ref>Volsy-Focard (1862); Elcott (2004: cap.6)</ref> Quae ratio etiam hodie in usu est, ubicunque ''Vanilla planifolia'' colitur.