Quantum redactiones paginae "Lingua Persica" differant
Content deleted Content added
m r2.7.3) (automaton mutat: pa:ਫ਼ਾਰਸੀ→pa:ਫ਼ਾਰਸੀ ਬੋਲੀ; mutationes minores |
|||
Linea 28:
Inter [[scriptor]]es [[litterae Persicae|litterarum Persicarum]] recentiorum enumerare oportet poetas [[Nizami|Nizāmī]], [[Firdausi|Firdausī]], [[Omar Khayyam|Umar Khayyām]], [[Hafiz|Hāfiz]], [[Sadi|Saʿdī]] et [[Jalal al-Din Rumi|Jalāl al-Dīn Rūmī]].
== Nomina huius linguae ==
Nomen publicum [[Persae|Persis]] est ''Farsi'', [[Lingua Arabica|Arabicum]] pro ''Parsi'', quod vocabulum ''Persicum'' sibi vult; [[Afgania|Afganis]] est ''[[Lingua Dari|Dari]]''; [[Tadzikistania|Tazicis]] vero, qui [[Abecedarium Cyrillicum|litteris Cyrillicis]] scribunt, est ''[[Lingua Tadzikica|lingua Tazicica]]''.
== Historia ==
Persica lingua [[Irania|Iranica]] est, ex [[Linguae Indoeuropaeae|Indoeuropaea]] et [[Linguae Iranicae|divisione Iranica]] orta. Haec quoque e [[lingua Persica antiqua]], quae usque ad [[600 a.C.n.]], illum [[Imperium Persarum]], pertinuit,
Linguae Persicae historia tres in partes communiter divisa est, scilicet antiquam, mediam et recentem.
=== Persica antiqua ===
[[Lingua Persica Antiqua]] a [[lingua Protoiranica]] in [[planities|planitiebus]] [[meridies|australibus]] [[occidens|occidentalibusque]] Persiae orta est. Primum linguae exemplum cui dies aliqui dari potest [[Inscriptio Bagistanensis]] est circiter [[Imperium Achaemenidarum]] [[Darius I (rex Persarum)|Dario I]] rege (ab [[522 a.C.n.]] usque ad [[486 a.C.n.]]). Persica Antiqua [[scriptura cuneata Persica antiqua|litteris cuneatis]] scripta est, quae scripturae forma, Darii regnum facta esse credita, singularis huic linguae est.
Linea 43:
Conlata cum postrema lingua Persica, antiqua [[grammatica]] magnopere declinabilis est. Ei [[casus]] [[octo]] sunt; genera [[tres|tria]]--masculinum, femininum, neutrum; ac numeri tres--singularis, geminus, pluralisque.
=== Persica media ===
Antiquae Persicae linguae dissimilis, [[Lingua Persica media|Persicae mediae]] formae scriptae ad locutionem spectaverunt, atque haec valde simplicior quam illa fuit. Genera atque numerus geminus evanuerunt. Horum in loco praepositionibus ad sententias comparandas usa est.
=== Persica nova ===
==== Persica classica ====
[[Invasio Islamica Persiae|Islamistis Persiam invadentibus]], aevum hodiernum litterarum linguaeque Persicae sive aevum Persicum aureum coepit. Multi [[poeta]]e notissimi Persica lingua utentes tum floruerunt, atque lingua quasi [[lingua franca|communis]] in regionibus orientalibus terrarum [[Islam]]icarum [[India]]eque facta est. Ceterum, multorum imperiorum [[Islam]]icorum [[lingua publica]] fuit, scilicet [[Imperium Samanidarum|imperii Samanidarum]], [[Imperium Mughal|Mughal]], [[Imperium Timuridarum|Timuridarum]], [[Imperium Ghaznavidarum|Ghaznavidarum]], [[Imperium Magnum Selgiukidarum|Selgiukidarum]], [[Imperium Safavidarum|Safavidarum]], [[Imperium Ottomanicum|Ottomanicum]], et cetera.
Auctoritas Persica magna super linguas alias, praesertim mundo Islamico, videri potest. Huic etiam linguae, [[ars|arti]] [[musica]]e (''[[Qawwali]]'') [[litterae Persicae|litterarumque]] nota, iamiam multi praeclari viri valde favent. Post invasionem [[Arabia|Arabicam]], lingua Persica, multis verbis sententiisque e [[lingua Arabica]] ortis, (postea etiam nonnullis e [[lingua Mongolica]]) adepta est.
==== Persica hodierna ====
Post [[Saeculum 21|saeculum undevicesimum]] [[lingua Russica]], [[Lingua Francogallica|Francogallica]], [[lingua Anglica|Anglica]] ortis, harum multis verbis technologicis Persica usa est. [[Academia Linguae Litterarumque Persicae]] potestatem ad verba nova adhibenda habet. Ipsa lingua, ut videtur, magnopere per tempus crescit atque idioma verbaque novissima in illam, ut alias, adsiduo feruntur.
== Exempla ==
{|
!Persian !! IPA !! Versio
Linea 64:
—Primum Capitulum [[Universa Iurum Humanorum Declaratio|Universalis de iurie hominum declarationis]]
== Notae ==
<div class="references-small"><references/></div>
== Bibliographia ==
* Asatrian, Garnik (nondum editus). ''Etymological Dictionary of Persian''. Lugduni Batavorum: Brill. ISBN 978-90-04-15496-4.
* Hayyim, Sulayman. [[1934]]–[[1936]]. ''New Persian-English dictionary''. Teheran: Librairie-Imprimerie Beroukhim. [http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/hayyim/ Versio interretialis].
Linea 88:
* Windfuhr, Gernot L. [[2009]]. "Persian" in ''The World's Major Languages,'' 2a ed., ed. Bernard Comrie. Londinii: Routledge. ISBN 0-415-35339-4.
== Nexus externi ==
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=pes "Farsi, Western]" apud www.ethnologue.com ([[Ethnologue]])
* Fazel, Navid. "[http://www.dastur.info/#&&Lang=EN&Site=02 De grammatica Persica] apud www.dastur.info / [http://www.dastur.info/#&&Lang=DE&Site=02 De grammatica Persica] apud www.dastur.info {{Ling|Anglice|Theodisce}}
Linea 95:
* [http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=63&menu=004 De lingua Persica,] apud www.lmp.ucla.edu (Universitas Californiensis Angelopolitana)
* [http://www.choone.com/perkey.html Ad scripturam Arabopersicam scribendam,] apud www.choone.com
{{1000 paginae}}▼
[[Categoria:Lingua Persica|!]]
▲{{1000 paginae}}
[[af:Persies]]
Linea 182:
[[oc:Persan]]
[[os:Персайнаг æвзаг]]
[[pa:ਫ਼ਾਰਸੀ ਬੋਲੀ]]
[[pl:Język perski]]
[[pms:Lenga Farsi ossidental]]
| |||