|
[[Fasciculus:Carcinoma planoepitheliale keratodes laryngis.jpg|thumb|200px|Carcinoma planoepitheliale keratodes laryngis]]
'''Cancer''' (canceriscancri; ''pl.'' cancerescancri) <ref>{{Castiglioni}} cancro malattia: CELS. e a.* , CAT. 157, 3; cancer, n. in SCRIB. 206.</ref> est genus [[morbus|morborum]], quod in multiplicatione sine limite [[cellula]]rum oritur. Cancer sensu latolargo est omnis tumor malignus; sensu stricto, tumor malignus epithelialis ([[carcinoma]]), vel tumor malignus mesenchymalis ([[sarcoma]]).
Magna cancerumcancrorum pars [[metastasismetastasim|metastases]] gignit; id est novum tumorem (qui [[Latine]] etiam filiam dicitur) amotum a primo tumore etiam in alio [[corpus (physicum)|corporis]] membro. Proprium est quisque tumor peculiares metastases creare, exempli gratia: [[cancer prostatae]] saepe in [[Os (ossis - anatomia)|ossis]], [[cancer colorectalis]] in [[iecur]]e, [[cancer stomachi]] in [[mulier]]ibus in [[Ovarium|ovariis]] metastases gignunt.
Plerique hominum non tumore primo moriuntur, sed metastasibus canceriscancri, quae augent et organa ad vivendum necessaria nocent. Causae mortis directae saepe sunt [[thrombosis|thromboses]], [[tumorkachexia]] vel [[sepsis]].
Cancer non est morbus aetatis modernae. Etiam animalia floraque a cancere infestari possunt, exempli gratia ossa [[dinosauria|dinosaurium]] cancere affecta inventa sunt.
== Aetiologia ==
[[Fasciculus:Thorax pa peripheres Bronchialcarcinom li OF markiert.jpg|thumb|right|Carcinoma pulmonis]]
Origo canceriscancri non semper nota est, sed probabilitas canceriscancri cum aetate crescit; fontes primae sunt etiam [[fistula nicotiana|fistulas nicotianas]] fumare, modus vivendi resque nocentes, dispositio in [[familia]] et infectiones ([[Papillomaviridae]] (HPV), [[Hepatitis B]] et [[Hepatitis C|C]], [[Helicobacter pylori]], [[Epstein-Barr-Virus|EBV]], [[Herpesviridae]] (HHV-8), [[Human T-lymphotropic Virus 1]] (HTLV-1) et nonnulli [[parasitismus|parasiti]]).
Multae species canceriscancri sunt, e.g.: [[melanoma malignum]], [[cancer prostatae]], et cetera. Nam hic morbus multa [[membrum|membra]] [[corpus|corporis]] afficere potest, e.g., crebritas canceriscancri in [[Germania]] anno [[2002]]:
{|
|----- bgcolor=#DDDDDD
| style="text-align:right;" | 39 132
|----- bgcolor=#EEEEEE
| [[IntestinusIntestinum]]
| style="text-align:right;" | 35 600
| style="text-align:right;" | 14 014
|}
== CancerisCancri modi ==
[[Fasciculus:Basalioma.jpg|thumb|Epithelioma basocellulare est tumor semimalignus]]
Cancer malignus differt a cancerecancre benigno differetur. [[Cellula]]e tumoris maligni textum propinquum infiltrant et destruunt formantque per [[vas sanguineum|vasa sanguinea]] vel [[systema lymphaticum|vasa lymphatica]] metastases.
Sunt etiam tumores semimaligni, qui solum duo criteria complent. Exemplum pro tumore semimaligno est tumor cutis [[epithelioma basocellulare]] appellatus, qui a luce solis efficitur et textum propinquum infiltrans destruensque crescit, sed nullas metastases format. Non curatus hic tumor faciem totam et faciei ossa quoque destruere potest.
Cancer, qui ad tempus cognoscitur vel in aetate extrema lente crescens incipit, non semper letalis est.
Praecipui modi canceremcancrem curandi sunt [[chirurgia]], id est tumorem et nodi lymphatici propinqui removere, [[chemiotherapia]], id est [[medicamentum|medicamentorum]] gratia et [[radiotherapia]] cum cellulae aegrae [[radiatio]]ne necatae sunt. Therapia palliativa qualitatem vitae auget, si valitudo bona restitui non potest.
== Bibliographia ==
| 