Quantum redactiones paginae "Dativus" differant
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Linea 48:
* ''Lubet scire quantum auri erus '''sibi''' dempsit'' (Plaut., ''[[Bacchides (Plautus)|Bac.]]'' 663-664).
* ''Decimam partem ei dedit, '''sibi''' novem abstulit'' (Plaut., ''Bac.'' 666).
* ''Classe '''Caesari''' erepta'' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''[[De bello civili|civ.]]'' 3.111.4).
'''4.''' Nonnulla porro verba sunt, quae obiectum dativum regunt pro obiecto accusativo. Cur huius modi habeant obiecti [[Rectio (linguistica)|rectionem]], hic fortasse minimi est momenti explanare, sed certe de adverbialibus significationibus (de quibus infra) semanticae verbi compagi adiunctis agitur. Itaque verbum nocendi dativum regit obiectum, quod fere '''dativum incommodi''' significat, sicut
Linea 60:
* ''Nihil '''tibi''' meae litterae proderunt'' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''[[Epistulae ad familiares|fam]]'' 2.17.7).
* '''''Illi rei''' studet'' (Plaut. ''[[Asinaria (Plautus)|As.]]'' 182).
* ''Caesar . . . Haeduorum '''civitati''' praecipue indulserat'' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''Gall.'' 7.40).
'''6.''' Placendi autem verbum (eiusdemque antonymum) obiectum obliquum poscit simile '''dativo iudicantis''':
Linea 85:
* AD: ''Ego tamen '''tuis rebus''' sic adero'' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''[[Epistulae ad familiares|fam]]'' 6.14).
* ANTE: ''Ego vos hortari tantum possum ut amicitiam '''omnibus rebus humanis''' anteponatis'' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''[[De amicitia|am.]]'' 17).
* CON: ''Properans noctem '''diei''' coniunxerat'' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''civ.'' 3.13).
* IN: ''Terror incidit eius '''exercitui''''' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''civ.'' 3.13).
* INTER: '''''Illi crudelitati''' non solum praeesse verum etiam interesse'' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''Att.'' 9.6.7).
* OB: ''Ego occurram '''exspectationi vestrae''''' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''[[Pro Cluentio|Clu.]]'' 23.63).
* POST: ''Omnes posthabui '''mihi''' res'' (Ter. ''[[Phorm.]]'' 908).
* PRAE: ''Ego de provincia decedens quaestorem Coelium praeposui '''provinciae''''' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''[[Epistulae ad familiares|fam]]'' 2.15).
* SUB: ''Succurrit inimicus '''illi''' Vorenus et '''laboranti''' subvenit'' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''Gall.'' 5.44).
* SUPER: ''Quantum . . . '''satietati''' superfuit'' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''Verr.'' 1.4.13).
Linea 109:
: '''Dativus iudicantis''' sive '''dativus relationis''' indicat hominem, cuius quid ratione prospectuque nuntiatur. Sensu tam propinquus est dativo commodi, a quo vix semper distingui possit:
:* ''Ventus ab septentrionibus oriens adversum tenet Athenis '''proficiscentibus''''' ([[Cornelius Nepos|Nep.]] 1.5), in quo etiam dativum incommodi intellegere possis.
:* ''Caesar Gomphos pervenit, quod est oppidum primum Thessaliae '''venientibus''' ab Epiro'' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''civ.'' 3.80).
:* ''Quanto sit '''omnibus''' odio crudelitas'' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''[[Epistulae ad familiares|fam]]'' 15.19).
: '''Dativus ethicus''' personali consistit pronomine, quo animi erga actionem eventumve adfectio indicatur.
Linea 116:
:* ''Nunc amicine anne inimici sis imago, Alcesime, '''mihi''' sciam'' (Plaut. ''[[Casina (Plautus)|cas.]]'' 516-517).
: '''Dativus possessivus''' possessorem significat sive personam aut rem, ad quam actio verbi pertinet. Vix semper a dativo commodi distingui potest.
:* ''Transfigitur scutum '''Pulloni''''' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''Gall.'' 5.44).
:* ''Sese omnes flentes '''Caesari''' ad pedes proiecerunt'' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''Gall.'' 1.31).
:* ''Quae res '''Romanis''' auxit animos'' ([[Titus Livius|Liv.]] 44.35).
: Dativus possessivus saepe verbo substantivo ᴇssᴇ adicitur:
Linea 125:
==== Dativus agentis ====
Dativus agentis rerum actorem indicat adiectus [[Gerundivum|gerundivo]] aut coniugationi periphrasticae passivae:
* ''Caesar vehementer commotus maturandum '''sibi''' existimavit'' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''Gall.'' 1.37).
* ''At '''tibi ipsi''' dicendum erit aliquid, quod non sentias, aut faciendum, quod non probes'' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''[[Epistulae ad familiares|fam]]'' 4.9).
* '''''Caesari''' omnia uno tempore erant agenda'' ([[Gaius Iulius Caesar|Caes.]] ''Gall.'' 2.20).<ref>Interdum, ambiguitatis vitandae causa, pro dativo agentis ad constructionem ''ab'' cum ablativo decurritur, sicut hic: ''Quae mihi de Parthis nuntiata sunt, quia non putabam '''a me''' etiam nunc scribenda esse publice, propterea ne pro familiaritate quidem nostra volui ad te scribere, ne, cum ad consulem scripsissem, publice viderer scripsisse'' ([[Marcus Tullius Cicero|Cic.]] ''[[Epistulae ad familiares|fam]]'' 15.9).</ref>
* ''Ne '''rusticis''' quidem contemnendus sit hic reditus'' ([[Lucius Iunius Moderatus Columella|Col.]] ''[[Rei rusticae libri (Columella)|rust.]]'' 8.10.6).
| |||