A New Herbal (Turner)
A New Herball est titulus primi voluminis herbarii a Guilielmo Turnero (vulgo William Turner) Anglice conscripti et inter annos 1551 et 1568 divulgati. Herbariis anterioribus Anglicis e Latino sermone conversis, hic primus omnium novas res continet quae Turnerus in Anglia, Germania, Helvetia, Italia observaverat. Linguae Latinae scriptor peritissimus, lingua Anglica hoc opere usus est ut apothecariis medicisque et chirurgis Anglis, Latine minime cognoscentibus, librum manualem de herbis medicinalibus praeberet.
Primum volumen duce Somersetensi protectori, secundum volumen Thomae Wentworth iuniori, prisci patroni(en) filius, dicavit.[1] Editionem alteram dedicatione die 5 Martii 1568 subscripta Elizabethae reginae, "principissae in omnibus bonae eruditionis generibus", obtulit; sed tertia parte Herbarii, quae in hac editione primum prodit, dedicationem separatam praefixerat societati chirurgorum Londiniensi chirurgisque aliis per Angliam agentibus. Hanc dedicationem die 24 Iunii 1564 Wellis subscripserat.[2]
De fontibus
recensereTheophrastum e versione Latina Theodori Gazae (Venetiis, 1503/1513) a principio cognovit, sed, ante divulgationem secundi voluminis herbarii sui Theophrasti Historiam plantarum Graece fortasse legerat.
Dioscoridis Materia medica in versione Latina Ruellii (Parisiis, 1516) et editione Graeca Marcelli Vergilii (Coloniae Agrippinae, 1529) cognovit; commentarium Latinum Petri Andreae Matthioli oculo critico perlegerat. Galeni De alimentorum facultatibus libros crebriter citavit; Aetium medicum Latine legebat in editione (Basileae, 1542) ab Iano Cornario curatam.[3]
Theocritum e Latina Eobani Hessi versione (Francofurti, 1545),[4] Athenaeum e versione Natalis de Comitibus Latina (Venetiis alibique, 1556)[5], Vergilii Georgica et Eclogae Latine citavit.[6] Nicandri Alexipharmaca non ex editione bilingui Parisiensi (1549) cognovit, sed e Graeca anno 1530 et Latina anno 1531 separatim divulgatis, scholiis subiunctis: vocabulum enim νεράντζιον "aurantium" e scholiis Graecis adducitur.[7] Omnium saepissime Plinii Naturalem historiam citavit ex illa editione (Basileae, 1525) quam "Plinium meum ab Erasmo correctum, a Frobenio editum" nuncupare solebat (mi Plini corrected by Erasmus and prynted by Frobenius).[8]
Ioannis filii Mesue libros De re medica in versione Latina (Parisiis, 1542; Lugduni, 1548)[9] et Symeonem Sethi ex editione bilingui Gyraldi Ferrariensi (Basileae, 1538) interdum laudavit;[10] Serapionem de simplici medicina Rhazemque et Averroëm nonnumquam citavit, fortasse ex editione Brunfelsii (Basileae, 1531).[11] Rarissime Europaeos mediaevales laudavit, inter quos auctores Regiminis Salernitani[12] atque bis Arnaldum de Villa Nova quem casto sermone Anglico Arnolde of Newton nuncupavit.[13]
Recentium se Nicolai Leoniceni, Ioannis Manardi, Antonii Musae Brasavoli, Othonis Brunfelsii, Leonharti Fuchsii, Conradi Gesneri, Hieronymi Tragi, Ioannis Ruellii sectatorem fuisse confessus est, omissis ex ista enumeratione Matthiolo Rembertoque (Dodonaeo) et Amato Lusitano iunioribus: ab horum placitis crebrius dissentiebat.[14] Praeter hos rarius eruditos recentes citavit, e.g. Petrum Bellonium.[15]
Editiones
recensere- 1551 : A New Herball [pars 1]. Londinii: Steven Mierdman (Textus apud Google Books) textus, alius apud Internet Archive
- 1562 : The Seconde Parte of William Turners Herball. Coloniae: Arnold Birckman textus, alius apud Internet Archive
- 1568 : The First and Seconde Partes of the Herbal ... with the Third Parte. Coloniae: Arnold Birckman Textus; Recensio Michiganensium
- 1989-1995 : George T. L. Chapman, Marilyn N. Tweddle, edd., William Turner, A New Herball. 3 partes in 2 voll. Ashington Northumbriae, 1989; Cantabrigiae: Cambridge University Press, 1995 (editio fac-simile editionis 1568)
Notae
recensere- ↑ And who hath deserved better to have my booke of herbes to be given to him then he whose father with his yearly exhibition did helpe me, beyng student in Cambridge of physik and philosophy? Herbal II sig. Aiii r°
- ↑ Herbal III sig. *ii r°
- ↑ Herbal II f. 104v°
- ↑ Herbal II f. 104r°; (Textus apud Google Books)
- ↑ Herbal II f. 51r°; textus
- ↑ Herbal I sig. Hv r°; Herbal II f. 49v (de malis Medicis)
- ↑ Herbal II f. 50r. Nicander Colophonius, Theriaca ... Alexipharmaca (Coloniae, 1530) p. 97; Iohannes Lonicerus(de), interpr., Nicandri Theriaca et Alexipharmaca (Coloniae, 1531) p. 101
- ↑ Herbal II f. 17r°, cf. f. 89r°
- ↑ Herbal II ff. 42v-43r (de lupulis) et alibi. (Textus apud Google Books); (Textus apud Google Books)
- ↑ Herbal I sig. Oiii r°, textu Graeco cum versione Latina comparato; Herbal II f. 92r° et passim; (Textus apud Google Books). De Gyraldo interprete vide "Giraldi, Lilio Gregorio" (2001) in Dizionario biografico degli Italiani
- ↑ E.g. Herbal II f. 92r°
- ↑ Herbal II ff. 93r°, 108v°
- ↑ Herbal III p. 79; Arnoldus de nova villa ibidem p. 30
- ↑ Herbal I (ed. 1551) sig. Aii v°; cf. Raven (1947) pp. 81-82
- ↑ Herbal II f. 29v
Bibliographia
recensere- Andrew Dalby, "‘Every man knoweth wel inough where strawberies growe’: William Turner on food" in Petits propos culinaires no. 126 (2023) pp. 94-112
- Benjamin Daydon Jackson, ed., Libellus de re herbaria novus, by William Turner. Londinii, 1877 (Textus apud Google Books) Textus
- Charles E. Raven, English Naturalists from Neckam to Ray: a study of the making of the modern world (Cantabrigiae: Cambridge University Press, 1947) pp. 48-137 Inter fontes nostros