Praehistoria Hungarica
Praehistoria Hungarica eam populi Hungarici seu Magyarorum epocham amplectitur, quae linguâ Hungaricâ ab aliis linguis Fenno-Ugricis seu Ugricis separatâ circa saeculum nonum a.C.n. initium sumpserat, atque Planitie Pannonica circa annum 895 occupata terminata est. Secundum vetustissimas Magyarorum relationes historicas in litteris Byzantii, Europae occidentalis, chronicorum Hungaricorum, eruditi eos Hunnorum Scytharumve progenies fuisse perperam arbitrabantur. Traditio historiographica prorsus ex disciplina historica communiter recepta disparebat, cum sermonis Hungarici similitudinem cum aliis linguis Uralicis exeunte saeculo duodevicensimo comprehendissent. Postea, linguistica fons principalis studiorum ad ethnogenesim Hungaricam spectantium facta est. Porro chronica inter saecula nonum et quintum decimum exarata, data ex investigatione archaeologica et analogiis ethnographicis collecta notitias praebent de antiqua historia Magyarorum.
Palnyonologia vocabulis cognatis (quoad certa arborum genera, larices ulmosque) innixa ostendit, eos qui linguis Proto-Uralicis loquebantur, olim in regione montium Uralicorum vixisse, qui eam regionem ut gentes dispersae incoluerunt. Qui super territoria vasta se diffundebant, quo facto lingua Proto-Fenno-Ugrica se evoluit. Studia glottologica et indicia archaeologica demonstraverunt, eos qui hac lingua loquebantur, in casis decoratis vixisse. Quorum expansio ad migrationes recentiores adducebantur. Nulla consensio academica adhuc exstat de patria Ugrorum originali. Greges hominum orientalissimi vitam nomadicam sibi assumpserunt circa annum 1000 a.C.n. propter septentrionalem eorum expansionem.
Lingua Hungarica circa annum 800 a.C.n. se evolui coeperat, cum Ugri nomadici prata reliquissent pariterque Meridiem versus migrassent. Historia antiquorum Magyarorum posterioribus mille annis incertum est. In planitie vixerint, locus vero patriae originalis ambigitur. Quidam autumant eos initio in orientali montium Uralicorum parte vixisse et occidentem versus, in Magnam Hungariam ad annum 600 migravisse. Alii periti autumant Magnam Hungaricam fuisse originalem Magyarorum patriam, unde ad regionem fluvii Don? aut ad fluvium Kuban? ante annum 830 migraverunt. Plurima centum vocabula ex Turcicis linguis mutuabantur, unde sequitur Hungaros arcte cum populis Hungaricos coniunctos fuisse. Auctores Byzantini et Mahometani eos populis Turcicis inter saecula nonum et decimum ascripseront.
Foedus inter Hungaros antiquos et Bulgaros anno 830 ictum fuit eventum primum historiae, quod certo de Hungaris ipsis commemorarunt. Constantinus VII Prophyrogentius refert, Hungaros in territorio quod Levediam vocarunt vixisse prope Chaganatum Chazaricum saeculo nono ineunte Chazarisque? tres annos in bellis suis faverunt. Hungari in tribus se consociabant, singuli cum suo principe militari. Postquam Pečenegi Levediam incurrerunt, quaedam Hungarorum turma montes Caucasi transgressa est, alii vero ad planities Ponti Euxini fugerunt. Ex sua patria recentiori, quae ut Atelcuzu innotuit, Hungari terras moderabantur inter Danubium et fluvium Don? anno 1870. Confoederationi septem tirbuum praeerant duo duces, unius dignitas kende, alterius gyula nominabantur. Kabari, Turcarum Chazaricorum subditi Hungaris in Atelcuzu? se adiunxerunt. Hungari saepe incurrebant tribus vicinos Slavonicos, et ad tributum solvendum servosque mittendos cogebant, ut in Byzantium mitterentur. Bellis inter Bulgariam, Franciam orientalem et Moraviam utentes, Europam quater inter annos 861 et 894 invaserunt. Nova Pecenegorum incursio Hungaros compulit, ut Carpates transgrederentur et circa annum 895 in Planitie Pannonico considerent.
Ethnonyma recensere
Hungari variis nominibus in fontibus Arabicis, Byzantinis, Slavonicis, et Europaeis Occidentalibus saeculis nono et decimo commemorabantur. Arabes eruditissimi de iis ut Magyaris, Bashkiriensibus, Turcicis referunt; auctores Byzantini commemorant de his ut Hunnis, Ungris, Turcicis, Savardis. Fontes Slavonici ethnonyma "Ugr" seu Peon? adhibuere, et auctores Europae Occidentalis scripserunt de Hungris, Pannonibus, Avaris, Hunnis, Turcis, Agaris. Ut Iulius Németh glottologus putat, haec ethnonyma multiplicia, praesertim Ungr, Savard, et Turc, indicant, Hungaros in gentes planitiei Eurasiaticae (Onoguros? et Sabiros?) integratos fuisse. Nomen Bashkir? ad Bashkiros revocat, gentem quae hodie apud Urales manet.
Nexus interni
Nexus externi recensere
- Türk, Attila. 2012. "The new archaeological research design for early Hungarian history." Hungarian Archaeology 8 (hic in interreti.)