Ioannes Gottfriedus Herder (natus die 25 Augusti 1744 Morąg apud Allenstenium, mortuus die 18 Decembris 1803 Vimariae) fuit theologus, philosophus, philologus, criticus litterarum, et interpres Germanicus in aevo Illuminationis more motu romantico qui notionem Genii saeculi (Theodisce: ZeitGeist) usus est.

Ioannes Gottfriedus de Herder (1775)
Domus eius Vimariae

Vita recensere

Filius magistri pueritiam potius infelicem habuit: tamen de Herder adulto postea dictum est eum unire vivacitatem Graecam cum dignitate orientali. Anno 1762 medicatorem militarem Petropolim comitari voluit, ut se ipsum medicinae dedicaturus esset. Sed Regiomontii ei occasio data est ut theologiae et philosophiae studeret ibique Immanuel Kantius atque Ioannes Georgius Hamann eum valde moverunt. Anno 1765 homelias habere coepit Rigae et anno 1769 theologus assistens fuit principis Petri Frederici Gulielmi itinerantis. Argentorati Goethio spritaliter multa pretiosa donavit. Anno 1771 praedicator aulicus et consiliarius consistorii Bocensis (Bückeburg in Circulo Theorosburgensi) creatus est. In votis erat ut anno 1775 professor Gottingae fieret sed Goethi mediatore Vimariam iit ubi inter classicos versaretur. Anno 1788 in Italiam profectus est et ex anno 1802 consistorio superiori praefuit.

Anno 1801 nobilis factus est a principe electorio Bavarico Maximiliano I Iosepho.

Gravitudo recensere

Velut Gotthold Ephraim Lessing scriptores et doctos utique inspiravit sed generatim eius litterae magis phantasiam nobilem quam rationem sobriam explebant. Lyricae novae motioni praefuit, quam in opere magno »Stimmen der Völker in Liedern« (1778) personabat. Itaque et cantus popularis pulchritudo redetegi potuit. Dramata, poesis, cantus ecclesiastici et genere proprio et profunditate spiritali egent allegoria superabundante. Iudicii huius exceptio sit de opere »Cid« (1802) et de fabulis circumcirca. Insuper Germanos nova ex orbis terrarum cultu atque humanitate docuit velut narrationem popularem Hispanicum et poemata orientalia in Theodiscum conversa.

Multis scriptis quorum optimum est »Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit«  tamquam philosophus theologusque rationalismum impugnabat atque oppugnabat. Sacrarum Scripturarum valorem poeticam quoque sublineavit (confer ideas in opusculis his: Die älteste Urkunde des Menschengeschlechtes 1774, Geist der ebräischen Poesie 1782, Briefe über das Studium der Theologie, Die christlichen Schriften 1794 et ita porro). Herder criticus atque arbiter maiores classicos, Iacobum Macpherson (Ossian) et Shakesperium admodum efferebat arbitrium Lessing sequens. Visio mundi in Herder religionem humanitatis fovisse videtur sine dogmatum controversiis; etiam humanitatem colebat cui educatio classica ornamentis Christianis prosit neque pantheismum sprevit quoad aeternam hominum perfectionem.

Opera selecta recensere

  • Auch eine Philosophie der Geschichte zur Bildung der Menschheit (1774)
  • Vom Erkennen und Empfinden der menschlichen Seele. Bemerkungen und Träume (1778)
  • Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit (1781 sq.)
  • Briefe zu Beförderung der Humanität (1793 sq.)

Bibliographia recensere

  • Antoine Berman: L'épreuve de l'étranger. Culture et traduction dans l'Allemagne romantique: Herder, Goethe, Schlegel, Novalis, Humboldt, Schleiermacher, Hölderlin. Gallimard, Lutetiae 1984. ISBN 978-2-07-070076-9.
  • Rolf Engert: Herder. 13 Vorlesungen. Max-Stirner-Archiv, Lipsiae 2004, ISBN 3-933287-56-1.
  • Stefan Greif, Marion Heinz, Heinrich Clairmont (ed.) adiuvante Violetta Stolz, Tobias Bender, Anna Meywirth et Nils Lehnert: Herder Handbuch. Wilhelm Fink, Paderbronnae 2016, ISBN 978-3-7705-4844-6.
  • Peter von Gerhardt, Hans Schauer: Johann Gottfried Herder – seine Vorfahren und seine Nachkommen. Lipsiae 1930.
  • Jens Heise: Johann Gottfried Herder zur Einführung. 2. Auflage. Junius, Hammoniae 2006, ISBN 3-88506-628-9.
  • Hans Dietrich Irmscher: Johann Gottfried Herder. Reclam, Stuttgardiae 2001, ISBN 3-15-017630-1.
  • Friedrich Wilhelm Kantzenbach: Johann Gottfried Herder mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Rowohlt, Reinbek 1999, ISBN 3-499-50164-3.
  • Martin Keßler, Volker Leppin: Johann Gottfried Herder. Aspekte seines Lebenswerks. de Gruyter, Berolini 2005, ISBN 3-11-018427-3.
  • Michael Maurer: Johann Gottfried Herder. Leben und Werk, Böhlau, Coloniae Agrippinae 2014, ISBN 978-3-412-22344-1.
  • Pierre Pénisson/Norbert Waszek (ed.): Herder et les Lumières. Lutetiae 2003 (Revue Germanique Internationale, No. 20) ISBN 2-13-053370-1.
  • Michael Zaremba: Johann Gottfried Herder – Prediger der Humanität. Eine Biografie. Böhlau, Coloniae Agrippinae 2002, ISBN 3-412-03402-9.

Nexus interni

Nexus externi recensere

  Vicimedia Communia plura habent quae ad Ioannem Gottfriedum Herder spectant.